Page 173 - Di Tích Lịch Sử

từ thế kỉ XVII. Trấn bắc là đến Quán Thánh (đến Trấn Vũ), (cuối đường Thanh Niên),
thờ Huyền Thiên Trấn Vũ, được xây dựng từ thế kỉ X. Tiêu biểu trong số đó và thu hút
được du khách thập phương trong việc cúng lễ, tham quan trong những tour du lịch
nội đô chính là đển Quán Thánh.
Đến Quán Thánh, tên chữ là Trấn Vũ Quán, có từ đời Lý Thái Tổ (1010 - 1028),
thờ Huyền Thiên Trấn Vũ. Sự tích cho rằng Huyền Thiên Trấn Vũ là thần cai quản
phương bắc giúp dân trừ tà ma, yêu quái phá hoại đời sống yên lành vùng xung quanh
thành Thăng Long: trừ rùa thành tinh (đời Hùng Vương thứ mười bốn); trừ cáo chín
đuôi ở Tây Hồ; giúp An Dương Vương trừ tinh gà trắng xây thành Cổ Loa; diệt hồ li
tinh trên sông Hổng đời vua Lý Thánh Tông.
Đển Quán Thánh nằm bên cạnh hổ Tây, cùng với chùa Kim Liên và chùa Trấn
Quốc tạo nên sự hài hoà trong kiến trúc cảnh quan và trong văn hoá tín ngưỡng đối
với cả khu vực phía tây bắc của Hà Nội. Đền được công nhận Di tích Lịch sử - Văn hoá
cấp Quốc gia đợt đầu năm 1962.
Đền từng trải qua nhiều đợt trùng tu vào các năm 1618, 1677, 1768, 1836, 1843,
1893, 1941 (các lần trùng tu này được ghi lại trên văn bia). Đợt trùng tu năm Đinh Tỵ
niên hiệu Vĩnh Trị thứ hai đời vua Lê Hy Tông thì đúc tượng Huyền Thiên Trấn Vũ
bằng đồng đen thay cho pho tượng bằng gỗ trước đó. Năm Cảnh Thịnh thứ hai (1794)
đời vua Quang Toản, Lê Văn Ngữ đã cho đúc chiếc khánh đổng lớn trong chùa. Vua
Minh Mạng nhà Nguyễn khi ra tuấn thú Bắc Thành đã cho đổi tên đển thành Chân Vũ
quán (K Ã H ), tạc ba chữ Hán này được trên nóc cổng tam quan. Tuy nhiên, trên bức
hoành trong Bái đường vẫn ghi là Trấn Vũ quán (® ^ fií). Năm 1842, vua Thiệu Trị
cũng đến thăm đền và ban tiến đúc vòng vàng đeo cho tượng Trấn Vũ.
Hệ thống kiến trúc đền sau khi trùng tu bao gổm: tam quan, sân, ba lớp nhà tiền
tế, trung tế, hậu cung.
ở gác tam quan có treo một chuông cao gẩn l,5m được cho là đúc cùng thời với
tượng Trấn Vũ. Tiếng chuông này đã được đi vào ca dao cổ:
“Gió đưa cành trúc la đà
Tiếng chuông Trấn Vũ, canh gà Thọ Xương”.
Công trình tiêu biểu nhất trong hệ thống đển Quán Thánh chính là bức tượng
Huyền Thiên Trấn Vũ. Pho tượng thân được đúc bằng đồng đen vào năm Vĩnh Trị thứ
hai (1677), đời Lê Hy Tông, là sản phẩm của làng đúc đổng Ngũ Xá - Hà Nội. Tượng cao
3,96m, chu vi 8m, nặng 4 tấn, tọa trên tảng đá cẩm thạch cao l,2m. Tượng có khuôn mặt
vuông chữ điển, nghiêm nghị nhưng bình thản, hiển hậu, mắt nhìn thẳng, râu dài, tóc
xoã không đội mũ, mặc áo đạo sĩ ngổi trên bục đá với hai bàn chân để trần. Bàn tay trái
của tượng đưa lên ngang ngực bắt ấn thuyết pháp, bàn tay phải úp lên đốc kiếm, kiếm
chống trên lưng rùa nằm giữa hai bàn chần, quanh lưỡi kiếm có con rắn quấn từ dưới
lên trên. Tượng Trấn Vũ là một công trình nghệ thuật độc đáo tại Việt Nam, khẳng định
nghệ thuật đúc đồng và tạc tượng của người Hà Nội cách đây ba thế kỉ.
Ngôi chính điện (bái đường), nơi đặt tượng Trấn Vũ, gổm 4 lớp mái (4 hàng hiên),
chính giữa là bức hoành phi để “Trấn Vũ quán”. Hai tường hổi có khắc các bài thơ ca

Một »ố w tícVi lịcVi «vr - VÃM tioẮ việt NAm

c 1 7 6 >