Page 143 - Di Chỉ Của Nền Văn Minh Xưa

vinh quang cao cả". Quần thần và nhà giàu chỉ chú ý
tới vàng bạc. hàng ngày họ sống xa sỉ, truy tìm hưởng
lạc, đầu óc họ trở thành một cái túi trống rỗng không
hề có một trí tuệ và sự chân thành của tình cảm. Vậy là
trong hoàn cảnh này tham ô và hối lộ nổi lên như cồn.
Quan chức chính phủ đua nhau đòi hối lộ và tham
nhũng để làm giàu cá nhân, đến lãnh tụ Nguyên lão
Cisaro vốn xưa nay liêm chính vậy mà chỉ một nãm
làm tổng đốc đã vơ vét tới hơn 200 vạn lạng vàng bạc.
Thời kỳ nội chiến người dân La Mã hầu hết bị tiền bạc
mua chuộc, đi bỏ phiếu bầu cử, quan nào muốn đắc cử
thì phải bỏ tiền, chức quan càng to thì tiền bỏ ra phải
càng nhiều.
Quý tộc và người giàu có theo đuổi xa sỉ hưởng lạc
là chuyện không lạ, mà người dân phổ thông cũng tiêm
nhiễm lối sống này. Những dân tự do bị phá sản hoặc vô
sản thì không chịu lao động chả dựa vào xã hội trợ cấp
nuôi dưỡng. Vào thời kỳ thế kỷ 1 sau công nguyên, ở
thành La Mã có từ 20 vạn - 30 vạn dân sinh sống, họ
luôn tự coi mình cao hơn người khác, "vì bánh mì và
khoái lạc" cả ngày ngoài đường phố tìm sống và tìm
khoái lạc. Bất kỳ là ai chỉ cần họ chịu hối lộ tiền và đứng
ra tổ chức vài cuộc đấu sĩ thì họ sẽ được bỏ thêm phiếu

bầu, nếu họ muốn làm quan. Số người ”ô hợp xuống cấp
đạo đức này" thời bấy giờ có tới hơn 80 vạn trong cả
nước Ý, họ bán quyền bầu cử, làm nội gián, bán tin tức,
việc xấu gì cũng không từ miễn là có tiền bạc để hoan
144