Page 218 - Dạy Học Vật Lý

SPBook - vưon tầm tri thức, chắp cánh tương lai

đến Ai cập, ông nhận thấy việc lấy nước từ sông Nin lên của những người dân
sống hai bên bờ sông thật vất vả.

Dụng cụ mà Acsimet dùng để đưa nước từ sông lên có xử dụng chiếc vít

gồm nhiều vòng xoáy ốc, được gọi là vít vô tận. Chiếc vít đó do Acsimet sáng chế
ra, vì vậy người ta gọi là vít Acsimet. Đó là vít Acsimet nguyên mẫu. Nhưng ngày

nay tên gọi vít Acsimet được dùng theo nghĩa rộng hơn. Chiếc vít vô tận phối họp
với một bánh xe răng cưa, như những chiếc ốc lên dây đàn trong chiếc đàn ghi ta

chẳng hạn, cũng được gọi là vít Acsimet. Ngày nay nhiều người cũng cho rằng

chính bộ “vít - ê cu” mà ta vẫn thường gặp và thưÒTig dùng cũng là một sáng kiến
của Acsimet.

Giai thoại ơrêca
Trong số những nhà khoa học cổ đại thì có lẽ Acsimet là người có nhiều

giai thoại nhất. Một trong những giai thoại được nhắc đến nhiều nhất là giai thoại
“ơ rê ca”. Thuở ấy, người đứng đầu Xiraquydơ là vua Hiêrông II (Hiéron II),

người đời gọi ông ta là bạo chúa Xiraquydơ. Hiêrông giao một số vàng cho một

người thợ kim hoàn và thuê anh ta chế tác một chiếc vương miện. Sau đó ít lâu,
Hiêrông nhận lại vương miện từ người thợ, nhưng trong lòng vẫn phân vân, nghi

người thợ đã ăn bớt vàng của mình và thay bằng bạc.
Vị bạo chúa này nhờ Acsimet tìm hiểu xem chiếc vương miện đó có thật là

bằng vàng ròng không và nếu không phải là vàng ròng thì số vàng bị ăn bớt là bao

nhiêu. Acsimet đã suy nghĩ khá lâu nhưng chưa tìm được lời giải. Một hôm
đang ngâm mình trong bồn tắm, ông nhận thấy cơ thể mình hình như được nước

nâng lên. Từ đó, một ý nghĩ về cách giải bài toán vụt lóe lên trong đầu. Acsimet
vui mừng khôn xiết và từ bồn tắm, ông chạy vội ra ngoài đường phố,

không một mảnh vải che thân, miệng hô to “ơ rê ca, ơ rê ca”, [ơ rê ca (euprỊKa) là

một từ Hi lạp cổ, có nghĩa là “tìm thấy rồi”].

218