Page 157 - Dạy Học Vật Lý

Anđrê Mari Ampe (1775-1836)

VII.3- Anđrê Mari Ampe (1775-1836)

Lời dẫn
Có dòng điện khi qua bóng đèn làm dây tóc cháy sáng (dòng điện mạnh),

có dòng điện khi qua chính bóng đèn đó chỉ làm cho dây tóc hơi đỏ lên (dòng điện
yếu). Để nói độ mạnh yếu của dòng điện người ta đưa vào đại lượng vật lí gọi là

cường độ dòng điện. Bài 24, Vật lí 7 giúp ta biết đơn vị đo cưòng độ dòng điện
được đặt tên là ampe, kí hiệu là A. Việc đặt tên này là sự vinh danh nhà khoa học

Pháp có tên là Ampe.

Anđrê Mari Ampe, thòi thơ ấu
Anđrê Mari Ampe (André Marie Ampère) sinh ngày 20 tháng 1 (tháng

Giêng) năm 1775 tại Liông (Lyon), một thành phố ở miền
đông nam nước Pháp. Cha Anđrê Mari là nhà buôn lụa

giàu có, tên là Giăng Giăc Ampe (Jean lacques Ampère)
và mẹ tên là Gian-Antoanet Đơxuychie-Xacxây (Jeanne-

Antoinette Desutières-Sarcey). Sau khi hai người thành

hôn được ít lâu thì Giăng Giăc Ampe mua một khu đất
Anđrê Mari Ampe
trên đó có một ngôi nhà và một trang trại trong làng

Pôlâymiơ (Poleymieux). Làng này nằm ở một vùng đồi núi gọi là vùng Đồi Vàng
ở phía tây bắc Liông và cách Liông không xa. Vì vậy mặc dù sinh ra ở Liông,

nhưng thời ấu thơ Anđrê sống ở cả hai nơi, Liông và Pôlâymiơ. Khi Anđrê lên bảy
thì cha về hưu, từ đó gia đình chuyển hẳn về ở làng Pôlâymiơ cho mãi đến khi

Anđrê trưởng thành.

Giăng Giăc Ampe là người rất hâm mộ Giăng Giăc Rutxô (Jean Jacques
Rousseau), tôn sùng Rutxô là thần tượng. Rutxô có viết một quyển sách về vấn đề

giáo dục trẻ em từ lúc lọt lòng cho đến lúc trưởng thành. Quan điểm của Rutxô là

157