Page 140 - Các Vị Vua Triều Lý

Chỉ lát sau, bà thấy ông lão nọ đi tay không, vừa đi
vừa than:

Trâu ơi... Tao gọi trâu đâu
Chạc đây tao đến làm trâu thay mày...
Người ra ngoài ruộng kéo cày
Cỏ không ăn được thì mày có thương?
Ỷ Lan sau khi hỏi rõ nguồn cơn được biết ông lão ấy
từ mấy năm nay đã nhận nuôi dẽ cho nhà giàu trong

làng. Chăm sóc nghé con, đến nay qua vụ tập cày, vừa
quen ách thì chủ đòi về để giết thịt... Vừa kể, ông cụ vừa
bất lực lắc đầu:
- Cả ấp của lão, bây giờ đến con trâu này bị mổ nữa
là hết. Thôi đành mang sức người ra kéo cày thay trâu
vậy. Người giàu chỉ nghĩ đến ăn thôi. Người nghèo thì
nghĩ đến làm cũng không xong...

Chuyện kể rằng, ngay sau đấy Ỷ Lan đã cho ông lão
tiền đi chuộc con trâu đó về. Dần dần từ con trâu giống
đó, trâu mẹ đẻ trâu con, chả mấy chốc trẻ con trong ấp
ấy đã có trâu chăn kín bãi. Ai cũng thành kính gọi các
con trâu đó là "trâu bà Tấm”. Còn ông lão được dân ấp gọi
là "Cụ khóc trâu".
Ỷ Lan không chỉ cấp trâu cho một Cụ khóc trâu, mà
còn cấp cho nhiều người nghèo túng ở nhiều địa
phương khác nữa. ở đâu trâu cấp cũng được nhân giống
đông đàn, và đều được gọi là trâu bà Tấm.

Chuyện còn kể một lần Ỷ Lan cấp tiền cho một nông