Page 135 - Các Vị Vua Triều Lý

hắn. Một phần trâu bò thóc lúa mang phân phát cho
dân nghèo. Rồi bà tìm nhân tài cho lên làm quan chiêu
dân, gọi người ly tán về quê hương bản thổ, khai phá
ruộng hoang.

Nhớ công đức của Ỷ Lan, dân nhiều nơi lập chùa để
thờ bà, gọi là chùa Bà Tấm.
Mượn cớ ấy, họ hàng tay chân viên châu mục, nhờ
lượng khoan hồng của Ỷ Lan không khép tội nặng, cũng
dựng chùa nhưng gọi là chùa Bà Đanh, hoặc chùa Bà Đá.
Cách đặt tên chùa này, bề ngoài là gọi theo tên quê làng
Ỷ Lan. Nguyên vùng Siêu Loại có các làng Dương Đanh,
Dương Đá. Gọi tắt là làng Đanh, làng Đá thuộc xã
Dương Xá, tổng Dương Quan. Nhưng trong hàm ý đặt
tên chùa Bà Đanh, Bà Đá, còn nói tới sự ghê gớm, cứng
rắn, không nể nang của Ỷ Lan trong việc trị nước, vỗ yên
trăm họ...

Truyền thuyết còn kể vì mang theo ý đồ hằn học cá
nhân nên những người dựng chùa Bà Đanh, Bà Đá
thường cố tình đật chùa ở những nơi thật xa làng, xa
đường giao thông, ở nơi hoang vắng ấy, ít nhà sư dám
lưu lại trụ trì. Thiếu người trông nom bảo quản, nên
chẳng bao lâu các chùa Bà Đanh, Bà Đá đều hương tàn
khói lạnh. Vì vậy phương ngôn nhiều nơi có câu: vắng
như chùa Bà Đanh là từ lý do đó.

Theo truyền thuyết vùng Tiên Du, Bắc Ninh, Lý Đạo
Thành, thuộc dòng tôn thất nhà Lý. Thời vua Lý Thánh