Page 153 - Bí Mật Toán Học

Trong số hệ số thập lục phân, ngoài sử dụng 10 chữ số từ 0 đến 9 của
hệ số thập phân, còn phải thêm sáu chữ cái A, B, c, D, E, F. Phưong pháp
ghi số của nó là " gặp 16 tiến 1", vậy thì đến 16 trong hệ số thập lục phân
sẽ là (10)i6. Quyền của các đon vị số là hình thức số mũ của 16. Bạn có
biết (3AF6),6 trong hệ số thập lục phân là số gì của hệ số thập phân
không? Chúng ta túih toán một chút:
(3AF6)j^ = 3 X 16’ + 10 X 16’ + 15 X 16‘ + 6 X 16°=15094, A ở đây biểu
thị 10 trong hệ số thập phân, F thì biểu thị 15.
Sô hệ số bát phân và số hệ số thập lục phân chúng ta đều không thể
một lúc nhìn ra được nó là bao nhiêu của số hệ số thập phân, cho nên có
khi cần tiến hành chuyển đổi chế độ số bắt buộc. Phương pháp lấy số hệ số
bát phân, hệ số thập lục phân chuyển thành số hệ số thập phân, đã được
giói thiệu ở trên. Thế thì ngược lại, làm thế nào chuyển từ số hệ số thập
phân thành số hệ số bát phân hoặc thập lục phân? Phương pháp giống vói
"phép chia 2 liên tục tìm dư" chuyển từ hệ số thập phân thành hệ số nhị
phân, chỉ cần chuyển thành "phép chia 8 liên tục tìm dư" và "phép chia 16
liên tục tìm dư" là được. Ví dụ (259)io=(403)8, (2686)io =(A7E)i6.
Trong máy tính đều được rủìập hệ số bát phân và hệ số thập lục
phân là để bù cho những điểm thiếu sót của số hệ số nliị phân, cũng may
là ba đơn vị số của hệ số nhị phân vừa vặn ghi thành một đon vị số hệ số
bát phàn, như vậy, độ dài của số hệ số nhị phân sẽ rút ngắn đi 1/3. Một
đoia vị số của hệ số thập lục phân có thể đại diện cho bốn đơn vị số của
hệ số nliị phân, như vậy, số hệ số nhị phân sẽ càng thêm "gọn nlaỏ sắc
bén", tinla xảo hơn so vói hệ số thập phàn.

Hệ số thập phân

trong máy tính biểu thị như thế nào?

Mặc dù trong máy tính sử dụng hệ số nhị phân, nhưng do chúng ta
sử dụng rộng rãi hệ số thập phân trong công việc và cuộc sống thưòng
ngày, vì vậy ngưòi sử dụng máy từửi hi vọng máy tứìh có thể trực tiếp
tiến hành lưu trữ và xử lý tính toán đối với các con số trong hệ số thập
phân. Fỉiện nay, khi chúng ta sử dụng máy tính, các số được nhập vào và

153