Page 443 - Bản Sắc Văn Hóa Việt Nam
P. 443
Hồ Chí Minh sinh ra trong một gia đình Nho
học, con một ông phó bảng, lúc nhỏ đã học chữ Hán
và thông thạo Hán cổ đến mức có thể làm cả một
tập thơ chữ Hán "Ngục trung nhật ký", sống ở Trung
Quốc khá lâu và thạo đến ba phương ngừ Hán, viết
báo chữ Hán. Còn Tôn Trung Sơn tuy là người Trung
Quốc nhưng 11 tuổi đã sang Hononulu (Hoa Kỳ),
đỗ Bác sĩ y khoa ở Quảng Châu, hoạt động chủ yếu
trong tầng lớp Hoa kiều ở các nước Mỹ, Pháp, Đức,
Nhật Bản. Tôn thuộc thế hệ những người cầm đầu
phong trào Ngũ Tứ, phần lớn chống Khổng giáo quyết
liệt. Thế nhưng cả Tôn Trung Sơn và Hồ Chí Minh
đều không một lời m ạt sát Khổng giáo, trái lại có
cách nhìn giống nhau về đạo Khổng.
Cả hai người đều lấy "Tu thân" làm cơ sở đạo
đức cách mạng. Tôn Trung Sơn nói:
"Đành rằng đó là vì nước ta bị đế quốc, thực
dân ắp bức về m ặt chính trị và kỉnh tế, nhưng nếu
truy cứu đến nguồn gốc, nguyên nhân căn bản nhất
thì chính là vì đồng bào ta không chịu tu thân ” .
"Tôi muốn nhắc để quý vị nhớ lại rằng Khổng
tử trước kia đã từng nói "Chiếu không ngay ngắn
không ngồi", đủ biết rằng dù là chuyện đứng ngồi
là những chuyện hết sức nhỏ nhặt của việc tu thân
mà Khổng tử vẩn chủ trương lúc bình thời phải
luôn luôn chú trọng".
"Như về cách vật, trí tri, thành ý, chính tâm,
tu thân, tề gia, trị quốc, bình thiên hạ mà trong
445
