Page 29 - Bản Sắc Văn Hóa Việt Nam

4. Vượt gộp

Tôi dùng chữ "vượt gộp" để dịch khái niệm Auf-
heben của Đức hay dépassement của Pháp. Vượt
gộp có nghĩa là tiếp thu được cái mới nhưng đổi
mới được nó trên cơ sở một cái cũ cũng đã được đổi
mới cho thích hợp với hoàn cảnh mới. Nó có nghĩa
là bảo vệ được cả cái cũ lẫn cái mới sao cho thích
hợp với sự đổi mới cần phải tiến hành. Như vậy
"vượt gộp" không phải là nhắm mắt chạy theo cái
mới, vứt bỏ cái cũ, cũng không phải là khư khư giữ
lấy cái cũ, tử bỏ cái mới.

Truyền thống văn hóa Việt Nam là truyền thống
vượt gộp. Hai nhà văn hóa lớn nhất của đất nước
là Nguyễn Trãi và Hồ Chí Minh là hai người thực
hiện thành công nhất nguyên lí náy. Nguyễn Trãi
đã vượt gộp được cả Nho giáo và truyền thống văn
hóa đất nước. Hồ Chí Minh trong chương nói về
Bác sẽ chứng minh, đã vượt gộp chủ nghĩa Mác -
Lênin và truyền thống văn hóa dân tộc. Việt Nam
không phải là đất nước sản sinh được một Thích
Ca, một Khổng Tử, một Platông (Platon), một Mác,
mà là đất nước của sự vượt gộp.
Một thành tựu dù nhỏ bé, nhưng thành công
đều lá kết quả của sự vượt gộp. Nho giáo Việt Nam,
cách thò cúng tổ tiên, thơ mói, áo dài nữ, nem rán,
sơn mài, hội hoa, âm nhạc Việt Nam ... đều lá kết
quả của sự vượt gộp. Cho nên Việt Nam chắc chắn
sẽ vượt gộp được văn hóa hậu công nghiệp trong
việc làm cho nó thích hợp với tâm thức Việt Nam.

31