Page 101 - Bách Khoa Cuộc Sống

Nhiệt kê đo nhiệt độ không khí và nhiệt kế đo nhiệt độ cơ thể đều
áp dụng nguyên lí này. Bất kể là nhiệt kế đo nhiệt độ không khí (ôn kế),
nhiệt kê đo nhiệt độ cơ thể (thể kế) thì ở bên trong ống thuỷ tinli đều có
một đoạn rỗng khép kín, bên trong có chứa chất lỏng. Bên trong các ôn
kế thường chứa thuỷ ngân, dầu lửa, hay cồn. Để nlaìn cho rõ hon nliiệt
độ, ngưòi ta thường cho thêm bột màu màu đỏ vào trong dầu lửa hay
cồn. Còn bên trong thê kê đều chứa thuỷ ngàn.
Người ta dùng những chcất lỏng này vì hiện tượng nở nhiệt của chúng
tưong đối rõ ràng Vcà giãn nở rất có quy luật. Theo yêu cầu, ôn kế có phạm vi
đo rất khác nhau. Có loại có thê đo tói vài trăm độ, có loại chỉ có thể đo nhiệt
độ thông thường. Đưong nhiên, phạm vi đo của thể kế thường từ 34 - 42".
Sau khi đã rỏ nguyên tắc làm việc của chúng, chúng ta quay trở lại
nghiên cứu vấn đề khi dùng thể kế phải Vcẩy vài cái. Quan sát kĩ hon một
chút bạn sẽ phát hiện ra rằng đưcmg kừih bên trong của ống thuỷ tinh ở
ôn kế thường rất đều nhau; chúng thẳng tuột từ trên xuống dưới; vì thê
khi nhiệt độ thay đổi, cột chất lỏng ở bên trong có thể chuyển động lên
xuống rất tự do. Bên trong thể kế, tại phần cuối gần sát chỗ phình ra để
chứa thủy ngân đường kính rất nhỏ và ống có chỗ gấp khúc. Khi nliiệt độ
tăng, thê tích chất lỏng nở ra, đường kính của đoạn gấp khúc cũng nở ra
do vậy cột thuỷ ngân đi qua noi này rất dễ dcàng và cho thấy chínli xác
nhiệt độ cơ thể bcạn. Sau khi đo xong, nhiệt độ hạ xuống thấp trước tiên
sẽ làm cho đường kính chỗ gấp khúc thu hẹp lại nhưng không thể đi qua
được vì thế chỉ có thể dừng lại ở chỗ cũ. Chi khi ntào bạn vẩy vài cái thì
cột thuỷ ngân mới có thể chảy qua chỗ gấp khúc và trở về chỗ phình ra ở
bên dưói.
Trên thực tế, thiết kế của thể kế như vậy là đã tmh tói sự tiện dụng
cho ngưòi sử dụng chứ không phải là phiền hà cho người sử dụng.
Thông thường chúng ta chỉ đo nhiệt độ cơ thê khi cảm thấy khó chịu.
Vào lúc â'y, biết chính xác nhiệt độ cơ thể Icà vô cùng quan trọng. Nếu như
thể kê củng giống như loại ôn kê thông thường thì khi chúng ta cặp nhiệt
độ xong bỏ ra xem rất có thể nhiệt độ đã thay đổi rồi. Thiết kế thể kế rửiư
vậy không nlaững khi cần ra xem nhiệt độ vẫn không đổi mà khi đem tói
cho bác sĩ xem thì cột thuỷ ngân vẫn ở nguyên vị trí cũ; vẫn cho thấy
chính xác nhiệt độ cơ thể bạn.

- 101 -