Page 228 - AllbertEstens

Cũng đã có một sô" bằng chứng về khốỉ lượng cỡ như thê của các

nơtrino và điều này chắc sẽ được làm sáng tỏ vào năm 2050.

Những quan sát thuộc loại này sẽ cho chúng ta những

manh mổi có giá trị về lý thuyết thông nhất của tất cả các lực,

nhưng việc khám phá ra lý thuyết này chắc sẽ không thể làm

được nếu như không có những ý tưởng thật sự mói mẻ. Hiện

cũng đã lưu hành một sô" ý tưởng có nhiều hứa hẹn. Có năm lý

thuyết khác nhau vể các thực thể nhỏ bé một chiểu gọi là dây,

những thực thể mà trong các kiểu dao động khác nhau của

chúng ở năng lượng thấp, chúng bộc lộ như các loại hạt khác

nhau và cung cấp những lý thuyết hoàn toàn hữu hạn của hấp

dẫn và các lực khác trong 10 chiều không-thời gian. Tất nhiên

chúng ta không sống trong 10 chiểu, nhưng có nhiều khả năng

là 6 trong số 10 chiều đó đã bị cuộn chặt lại tới mức chúng

không thể quan sát được trong các quá trình diễn ra ở những

năng lượng dưới 1016 GeV trên một hạt. ít năm trưốc đây đã có

bằng chứng cho thấy 5 lý thuyết dây đó (và cả một lý thuyết

trường lượng tử 11 chiều) đều là các phiên bản của một lý

thuyết cơ bản duy nhất (đôi khi gọi là lý thuyết M) áp dụng

trong những phép gần đúng khác nhau. Nhưng hiện chưa có ai

viết ra được những phương trình của lý thuyết đó.

B ê n n g o à i k h ô n g - t h ờ i g i a n

Có hai trở ngại lớn trên con đường thực hiện nhiệm vụ

này. Một là, chúng ta không biết những nguyên lý vật lý nào chi

phối lý thuyết cơ bản đó. Khi xây dựng lý thuyết tương đối rộng,

Einstein đã được dẫn dắt bồi nguyên lý mà ông suy ra từ những

tính chất đã biết của trường hấp dẫn, đó là nguyên lý về sự

tương đương của các lực hấp dẫn và các hiệu ứng quán tính,

226