Page 226 - AllbertEstens

Mô hình Chuẩn là một lý thuyết trưòng lượng tử loại đặc

biệt mà người ta gọi là "tái chuẩn hóa được". Thuật ngữ này bắt

nguồn từ những năm 1940, khi mà các nhà vật lý còn mới đang

học cách sử dụng các lý thuyết trường lượng tử đầu tiên để tính

những dịch chuyển nhỏ của các mức năng lượng trong nguyên

tử. Họ đã phát hiện ra rằng những tính toán dựa trên lý thuyết

trường lượng tử đều tạo ra những đại lượng vô hạn, một tình

huống thường có nghĩa là lý thuyết đã có những thiếu sót

nghiêm trọng hoặc là đã bị đẩy ra ngoài phạm vi ứng dụng của

nó. Các nhà vật lý đã kịp thời tìm ra phương cách xử lý các đại

lượng vô hạn này nhờ hấp thụ chúng vào một số ít các hằng số

■b
vật lý - chẳng hạn như điện tích và khối lượng của electrron -

bằng cách định nghĩa lại hay "tái chuẩn hóa" các hằng sô' đó.

(Phiên bản tối thiểu của Mõ hình Chuẩn với chỉ một hạt vô

hướng có tói 18 hằng sô' như vậy). Các lý thuyết trong đó thủ tục

nói trên mang lại kết quả được gọi là tái chuẩn hóa được và

chúng có cấu trúc đơn giản hơn các lý thuyết không tái chuẩn

hóa được.
■

C á c t ư ơ n g t á c b ị t r iệ t

Chính nhờ cấu trúc tái chuẩn hóa được đớn giản này cùa

Mô hình Chuẩn mà chúng ta có thể rút ra những tiên đoán định

lượng cụ thể cho các kết quả thực nghiệm mà sự thành công của

các tiên đoán này đã khẳng định sự đúng đắn của lý thuyết. Đặc

biệt, nguyên lý về tính tái chuẩn hóa được cùng vổi các nguyên

lý đối xứng khác của Mô hình Chuẩn đã loại đi những quá trình

không quan sát được, chẳng hạn như sự phân rẵ của proton cô

lập và cấm các nơtrino có khối lượng. Các nhà vật lý thường tin

rằng một lý thuyết trường lượng tử để có một phạm vi ứng dụng

nào đó thì nó cần phải là tái chuẩn hóa được. Yêu cầu này là

một dẫn dắt rất quan trọng đôi với các nhà lý thuyết trong quá

224