Page 113 - ABC Về Hiếp Pháp

ngoại. Nguồn gốc của chế định này là nhà vua hay nữ
hoàng của các chế độ chiếm hữu nô lệ và chế độ phong
kiến. Trong Cách mạng Tư sản, với chủ trương phải lật
đổ chế độ chuyên chế, xây dựng một chế độ dân chủ
tư sản, nên chế định nguyên thủ quốc gia là một trong
những mục tiêu cần phải xóa bỏ. Một trong những biện
pháp để giảm thiểu quyền lực của cá nhân cầm quyền
là phải phân chia quyền lực, tức là quyền lực nhà nước
của nhà vua phải bị chia sẻ cho các chế định lập pháp,
hành pháp và tư pháp cả trên lý thuyết và thực tiễn. Ở
đâu cách mạng tư sản giành được thắng lợi hoàn toàn
thì ở đó không còn sự hiện diện của ngôi vua trong
bộ máy nhà nước, ngược lại, ở đâu cách mạng không
giành thắng lợi hoàn toàn thì ở đó còn có sự hiện diện
và quyền năng của hoàng gia.

Xét về bản chất, nguyên thủ quốc gia là một chế
định thuần tuý của nhà nước phong kiến còn rơi rớt lại.
Với thắng lợi của Cách mạng Tư sản và việc xác lập chế
độ đại nghị, về nguyên tắc, nghị viện là cơ quan nắm
quyền lực nhà nước cũng đồng thời có thể “thay mặt
nhà nước” hay “đứng đầu nhà nước”. Tuy nhiên, tại
một số quốc gia, bên cạnh lý do bảo tồn truyền thống,
giai cấp tư sản muốn sử dụng vị thế của nhà vua để
phục vụ cho mục đích chính trị của mình nên không
xoá bỏ hoàn toàn ngai vàng phong kiến mà vẫn để vua
tồn tại để “trị vì nhưng không cai trị”.

Những quốc gia theo chế độ cộng hoà thì tạo lập
ra một cơ cấu mới là tổng thống, có vị trí tương tự
như vua - vị vua hiến định. Tổng thống được coi là
nguyên thủ quốc gia song không còn chuyên chế theo

| 111