Page 99 - Nhân Vật Lịch Sử Tiêu Biểu

vị hầu, quyền chức phán thủ”1. Nhưng vể sau do mắc phải lầm lỗi,
ông bị vua xử phạt và lấy lại hết chức tưốc, gia sản, phải trở về Chí
Linh làm nghê bán than.
Năm 1282, trước nguy cơ xâm lược của quân Mông - Nguyên,
vua Trần đã cho gọi ông đến dự họp ở Bình Than bàn kế chống
giặc. “Vua ban cho áo ngự, cho ngồi các hàng dưới các vương, trên
các công hầu, cùng bàn việc nước, nhiều điều hợp ý vua”2. Cũng từ
cuộc họp này mà ông được nhà vua ban chiếu tha tội, trao cho chức
Phó đô tướng quân. Sau chiến thắng Mông - Nguyên lần thứ hai,
ông được cử làm trấn thủ ở Vân Đồn - một hải cảng giữ vị trí chiến
lược quan trọng của Đại Việt. Chính tại nơi đây, Trần Khánh Dư đã
lập nên chiến công xuãt sắc trong cuộc kháng chiến chống Mông -
Nguyên lần thứ ba (năm 1288).
Tháng 12 năm 1287, quân Mông - Nguyên tiến công nưốc ta
bằng cả đường bộ và đường thủy. Cánh quân thủy do 0 Mã Nhi và
Phàn Tiếp chỉ huy cùng đoàn thuyền lương chỏ 17 vạn thạch lương
do Trương Văn Hổ phụ trách từ Khâm Châu vượt biển tiến vào Đại
Việt theo cửa sông Bạch Đằng. Vối đạo quân này, nhà Trần chủ
trương phải tiêu diệt ngay, không để chúng có cơ hội tiến sâu vào
nội địa thực hiện kế hoạch phôi hợp với cánh quân bộ do Thoát
Hoan thống lĩnh. Phó đô tướng quân Trần Khánh Dư được triều
đình tin cậy giao cho thực hiện nhiệm vụ này. Ngày 20 tháng 12
năm 1287, đoàn thuyền của 0 Mã Nhi tiến vào vùng biển Vạn
Ninh (Móng Cái), vượt qua sự ngăn chặn của lực lượng thủy binh
của ta ở Ngọc Sơn (Mũi Ngọc), tiến vào Vân Đồn. Tại đây, Trần
Khánh Dư chỉ huy một lực lượng lổn thủy quân chặn đánh quyết
liệt, nhưng đánh thất bại phải rút lui. Chủ quan cho rằng, thủy
quân của Đại Việt đã bị đánh bại, 0 Mã Nhi chỉ huy đội thuyền
chiến theo dòng sông Bạch Đằng tiến nhanh vể Vạn Kiếp kịp hội

1, 2. Viện Khoa học xa hội Việt Nam: Đại Việt sử ký toàn thư, Sđd, t.II,
tr. 48-49.

101