Page 94 - Nhân Vật Lịch Sử Tiêu Biểu

phải đi xa. Vả lại, chúng còn nơm lớp cái thất bại của Hằng, Quán
không còn chí chiến đấu. Theo như thần thấy, phá được chúng là
điểu chác chắn”1. Nhờ biết rõ địch - ta và làm chủ được quy luật
của chiến trận, ông đã lãnh đạo quân và dân Đại Việt bước vào
cuộc kháng chiến với quyết tâm rất lớn, hết sức chủ động và tài
tình. Quân Nguvên sa vào thê trận bày sẵn đã không bị đánh mà
tự tan vỡ, sợ hãi rút chạy, rốt cuộc bị tiêu diệt trên sông Bạch
Đằng và ỏ biên ải, phải từ bỏ ý chí xâm lược nước ta.
Nghệ thuật quân sự trong các cuộc kháng chiến chông Mông -
Nguyên là nghệ thuật chiến tranh toàn dân, cả nước đánh giặc.
Có thể nói đó là đỉnh cao của nghệ thuật chiến tranh nhân dân
bảo vệ Tô quốc của dân tộc ta trong thòi đại phong kiến. Người
vận dụng thiên tài chiến lược, chiến thuật đó là Trần Quổc Tuấn.
Với tri thức quân sự uyên bác kết hợp với tinh thần yêu nước
nồng nàn và lòng trung thành vô hạn với vua, với nước, ông
không những góp phần lớn lao vào quá trình tổ chức và lãnh đạo
kháng chiến, mà còn là nhà lý luận, tư tưởng quân sự nổi tiếng.
Hai bộ Binh gia diệu lý yếu lược và Vạn Kiếp tông bí truyền thư
do ông soạn ra vốn là sách gia truyền đã trở thành binh thư có
giá trị lớn dạy các tưống lĩnh cầm quân đánh giặc, đồng thời trở
thành một di sản quan trọng của lịch sử quân sự Việt Nam. Hịch
tướng sĩ thê hiện rõ lòng yêu nước nồng nhiệt, ý thức trách nhiệm
và nỗi lo việc nước lớn lao của người anh hùng dân tộc, là lời kêu
gọi thiết tha khơi dậy lòng căm thù giặc, thổi bùng ngọn lửa yêu
nước và ý chí chiến đấu trong toàn quân. Di chúc của ông là một
bản tổng kết lịch sử hết sức quan trọng, vừa là một kiệt tác lý
luận quân sự nổi tiếng mà ông đã đúc kết, rút ra từ thực tiễn xây
dựng tiềm lực và tiến hành chiến tranh giữ nước, thể hiện những
quan điểm tư tưởng quân sự rất lớn của ông như: xây dựng khôi
đoàn kết “trên dưới một dạ, lòng dân không chia”, “vua tôi đồng

1. Viện Khoa học xã hội Việt Nam: Đại Việt sử ký toàn thư, Sđd, t.II, tr. 58.

96