Page 232 - Nhân Vật Lịch Sử Tiêu Biểu
P. 232
làm nhiều việc ngang ngược chông lại Tây Sơn. Trước tình hình đó,
cuối năm 1787, Bắc Bình Vương Nguyễn Huệ cử tưống Ngô Ván sỏ
và Phan Văn Lân mang quân ra Nghệ An, hợp với quân của Vũ Văn
Nhậm dẹp các hoạt động chống đối và loại bỏ Nguyễn Hữu Chỉnh.
Chính trong lần đem quân ra Bắc này, Ngô Văn sở đã tỏ rõ tài
năng quân sự của mình. Trước sức tấn công m ạnh mẽ của quân
Tây Sơn do ông chỉ huy, Nguyễn Hữu Chỉnh và Lê Chiêu Thống rủ
nhau đem quân trôn chạy, nhưng khi đến Yên Thế (Bắc Giang) thì
Chỉnh bị bắt và bị giết. Còn Lê Chiêu Thống trôn thoát rồi vượt
biên giới sang đâ't Quảng Tây (Trung Quốc).
Vê sự kiện này, sách Hoàng Lê nhất thông chí chép rằng:
“Khi Vũ Văn Nhậm lĩnh ấn tiết chế kéo quân qua Thổ Sơn
(Thanh Hóa), trấn thủ Thanh Hóa là Lê Duật lui giữ bờ bắc sông
Trinh Giang. Nhậm đóng quân ở bờ nam, Ngô Văn sở đem quân
men theo chân núi đi vể phía tây, bí m ật qua sông Tâ't Mã đánh
úp phía sau quân của Duật. Duật không biết, tối hôm ấy rút quân
chạy suốt đêm. Hôm sau tới Cao Lũng đã thấy quân của Sở ỏ đấy.
Quân Duật sỢ hãi tan tác, Duật bị quân sỏ giết, khí giới lương
thực bị tịch thu hết”.
Sau chiến thắng, Vũ Vãn Nhậm ỏ lại Bắc Hà, thu xếp mọi
việc; về sau tự lập một người họ Lê là Lê Duy c ẩ n làm giám quốc
bù nhìn1. Được tin về sự lộng hành của Nhậm, Nguyễn Huệ cầm
quân ra Bắc, bắt giết Nhậm, sau đó tin tưởng phong cho Ngô Văn
Sở làm Đại Tư mã, giữ trọng trách trông coi 11 trân Bắc Hà. Đưdc
Bắc Bình Vương Nguyễn Huệ giao đứng đầu Bộ chỉ huy Tây Sơn ở
Bắc Hà, Đại Tư mã Ngô Văn Sở dốc lòng thực hiện trọng trách đó.
Ồng cùng với Ngô Thì Nhậm tiếp tục thuyết phục các trí thức Bắc
Hà, lôi kéo họ đi theo con đường chính nghĩa vì lợi ích dân tộc. Tuy
vậy, một sô' cựu thần nhà Lê vẫn liên kết vối nhau nổi dậy chống
1. Trương Hữu Quýnh (Chủ biên), Phan Đại Doãn, Nguyễn cảnh
Ninh: Đại cương Lịch sử Việt Nam, Sđd, t.l, tr. 421.
234
