Page 15 - Việt Sử Kỷ Yếu

An Dương vương đóng đô ỏ thành cổ Loa, trên đất Văn Lang cũ,
thuộc huyện Đông Anh - Phúc Yên, nay thuộc ngoại thành Hà Nội.
Loa Thành là một công trình kiến trúc vĩ đậi, từ ngoài đi vào
thì xoáy trôn ốc nên có tên gọi thế, gồm ba vòng trong ngoài cao
rộng, có sông Hoàng chảy qua thuận lợi cho việc đi lại trong vùng
xuôi sang sông cầu và sông Thái Bình. Thành luỹ có nhiều vọng
gác là nơi đóng quân kiên cố.
Thục vương dùng tướng Cao Lỗ (có sách chép Cao Thông) chế
ra kiểu nỏ bắn ra được nhiều tên có mũi bằng đồng. Bấy giờ là thứ
khí giói tiến bộ, rất lợi hại, giúp cho quân sĩ giữ nước.
Dưới triều vua Thục, nước ta có Lý ỏng Trọng, người Từ
Liêm, vóc to lốn, có sức mạnh phi thường, sang làm quan nước
Tần đến chức tư lệ hiệu uý, chốhg giữ quân Hũng Nô.
Ngang với thòi gian vua Thục trị vì bên ta thì bên Trung
Quốc, nhà Tần thôn tính sáu nước, thông nhất thiên hạ. Tần Thuỷ
Hoàng bỏ chế độ phong kiến, lập ra chế độ trực trị, còn gọi là chế
độ quận huyện: Việc cai trị các địa hạt xa gầư đều do quan lại
triều đình bố dụng, có thuyên chuyển, thăng giáng, cách bãi.
Nâm 218 tr. CN, Tần Thuỷ Hoàng sai hiệu uý Đồ Thư đem
50 vạn quân, chia ra làm năm đạo, kéo xuốhg phương nam đi
đánh Bách Việt. Chúng phải vất vả lắm mới kéo nhau đến đất
Việt: Mân Việt, Tây Âu... giết quận trưỏng Dịch Hu Tông, chiếm
đất Lĩnh Nam, lập ra các quận Nam Hải (Quảng Đông), Quế Lâm
(Quảng Tây và Tượng (miền tây Quảng Tây và đất Quý Châu).
(Có sử gia ta đã lầm Tượng Quận là đất Âu Lạc, Quế Lâm là đất
Lâm Âp). Người Việt Tây Âu không chịu khuất phục, kéo nhau
vào rừng tổ chức kháng chiến, cử người tuấn kiệt làm chủ tưống,
ngày lui đêm đánh, quấy phá quân Tần. Họ đưỢc quân dân Âu Lạc
tích cực giúp đỡ. Tình thế quân Tần gay go. Hành động này không
phải là cử chỉ hào hiệp chỉ vì ở trong tình thế phải giúp người để
giữ mình, môi hở thì răng lạnh.
Năm 214 tr. CN, để giúp cho quân sĩ đang chiến đấu mệt nhọc,
Tần Thuỷ Hoàng cử Nhâm Ngao (còn có âm là Hiêu) sang làm đô uý
quận Nam Hải và Triệu Đà làm huyện lệnh Long Xuyên (thuộc Nam
Hải), đem thêm 10 vạn dân nghèo, loại tù tội, buôn đồ vặt, ở rể... sang
cho ở lẫn với người bản xứ, nhằm trấn an họ.
Quân dân Tây Âu vẫn tiếp tục kháng chiến mãnh liệt. Quân
Tần luôn luôn bị đánh phá thiệt hại nhiều, ăn không ngon, ngủ
không yên. Trong suốt mười năm, đàn ông không cởi giáp, đàn bà

15