Page 59 - Văn Hóa Ứng Xử Việt Nam Hiện Nay

Nguyẻn Thanh Tuân

liên tục cũng như các nguyên tắc chân, thiện, mỹ. của hoạt
động xã hội và hành vi ứng xử. Nghĩa là nó liên hệ mật

thiêt và là sự phản ánh trình độ, tính chất của nhận thức,
đánh giá ý chí và cảm xúc (thử nghiệm) kể cả tiềm thức
(niềm tin, sự phán đoán) trong sự phát triển của nhân
cách con người. Nó được hình thành và củng cô" bởi năng

lực nhận thức, bởi kinh nghiệm sốhg qua sự trải nghiệm
lâu dài. Nó giúp cá nhân và cộng đồng tách cái có ý nghĩa,
có bản chất thiết thân đối với họ khỏi cái vô nghĩa, cái
không bản chất. Định hướng giá trị là cơ sở bên trong của

hoạt động và hành vi ứng xử, do đó nó có ảnh hưởng quyết
định đến đạo đức, lốì sổhg của cá nhân và cộng đồng.

Định hướng giá trị liên quan mật thiết, và ở khía
cạnh nào đó có thể thống nhất vói "thái độ", như thái độ
đánh giá, thái độ cảm xúc, thái độ lựa chọn giá trị mà chủ
thể chấp nhận. Tuy vậy, cơ bản chúng phân biệt với nhau

về nội dung và hình thức. Thái độ là trạng thái sẵn sàng
toàn vẹn của chủ thể để có sự phản ứng ban đầu đối với
tình huống, trong đó chủ thể phải đặt ra và giải quyết các
nhiệm vụ. Còn định hướng giá trị là một phản ứng có cân
nhắc, một phản ứng có định hướng rõ ràng trên cơ sở thái

độ chung.

Môl quan hệ trên cũng tương tự như mốì quan hệ
giữa định hướng giá trị với tâm thế (ý muôn, khát vọng),

60