Page 310 - Văn Hóa Ứng Xử Việt Nam Hiện Nay

U ă n à ó a ĩíny x ử U i ệ i 0 € a m Ẻ i è n n a ỳ

đối với người Việt Nam vẫn là cộng đồng lớn nhất, thiêng
liêng nhất.
Chất keo gắn bó trong và ngoài cộng đồng là tình

nghĩa. Động cơ thúc đ:' 7 sự vận hành của cộng đồng cũng
là tình nghĩa. Cái tình, cái nghĩa là hai giá trị khác nhau.
Cái nghĩa thuộc hệ giá trị Nho giáo nhưng vào Việt Nam
nó bị khúc xạ bởi tình cảm con người. Cộng đồng tình

nghĩa khiến văn hóa ứng xử có tính tập thể cao và sâu sắc.
Đương nhiên, tính bền chặt và sự chồng xếp của nhiều loại
cộng đồng cũng kéo theo nhiều khía cạnh tiêu cực trong
văn hóa ứng xử; chẳng hạn tính khép kín, trì trệ, đẳng cấp
và gia trưởng trong cộng đồng nhỏ hẹp.

Cùng với cái tình nghĩa cộng đồng, tính chất thế tục

và thuần hậu khiến đạo đức và giá trị truyền thống mang
đặc điểm nhân văn sâu sắc và tính thực tiễn cao. Một mặt,
tính thế tục và thuần hậu thể hiện ở chỗ: các hoạt động,
sinh hoạt của con người và của cộng đồng như thê nào thì
văn hóa ứng xử của họ cũng như vậy, mà không "tư duy"

nhiều và không bị xáo trộn lốn bởi các ảnh hưởng mạnh mẽ
của văn hóa ngoại lai.

Mặt khác, tính thế tục và thuần hậu còn thể hiện ở
chỗ tu tại tâm. Tín ngưỡng và tôn giáo bản địa (Cao Đài,
Hòa Hảo) mang nhiều nét thế tục hơn là linh thiêng thần
bí. Các tôn giáo du nhập (Phật giáo, Đạo giáo và Thiên