Page 164 - Văn Hóa Ứng Xử Việt Nam Hiện Nay

D ă n Ẻ ó a ứ i ì ỹ x ử U ì ệ í O C a m £ ì ệ n n a y

hệ chuẩn mực nhân cách, dù theo chiều từ dưới lên hoặc từ

trên xuống thì chung quy đều phản ánh các lợi ích rất khác
nhau giữa cá nhân và cộng đồng, giữa cộng đồng và xã hội
v.v... Sự mâu thuẫn này, do đó, sẽ không kiến lập được các
định hướng giá trị xã hội chung để tạo được sự ổn định và

sự phát triển bền vững của văn hóa và con người. Mặt
khác, trong mỗi hệ chuẩn mực trên, dù là chuẩn mực giá
trị chung của xã hội hay chuẩn mực nhân cách thì đều
chứa đựng sự không thuần nhất. Đến một giới hạn chín
muồi hoặc do những biến động xã hội trọng đại, như

chuyển sang nền kinh tê thị trường hay bước vào giai đoạn
đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, sẽ làm
xuất hiện hệ chuẩn mực mới, và làm biến đổi nội dung,
trật tự của các chuẩn mực xã hội. Tức là sẽ làm thay đổi về

chất sự phát triển văn hóa hay xây dựng con người.
Các giá trị xã hội và các chuẩn mực nhân cách luôn
luôn vận động theo thòi đại, dân tộc và giai cấp. Các giá trị

và chuẩn mực tiến bộ thì thúc đẩy văn hóa tiến lên và bồi
dưỡng nhân cách con người. Ngược lại, các giá trị và chuẩn
mực lạc hậu thì kìm hãm văn hóa và con người.

Mỗi nấc thang của xã hội thường xảy ra hai hiện
tượng: Một hiện tượng phát huy những chuẩn mực từng

tồn tại lâu dài trong cộng đồng dân tộc. ở đây có hai khía
cạnh; a) Vì chúng cơ bản phù hỢp với sự phát triển của giai

165