Page 146 - Văn Hóa Ứng Xử Việt Nam Hiện Nay

TU

U ă n £ ó a ííny x ử 'D i ệ i O G u n £ ì ệ n n a y

khẳng định con người như là đỉnh cao của sự sáng tạo
Thượng đế, và coi con ngưòi là chủ sở hữu của mọi sự tồn

tại trên trái đất. Đó là Người - Chúa, mà cụ thể là con
người trong Chúa và vì Chúa.
Đến văn hóa Hy - La, trong quan niệm về con người,

bước đầu đã có sự bóc tách giữa Người - Chúa vói con người
- giống loài. Protagor tuyên bô": "con người là thước đo của
mọi vật". Socrate đồng ý với ông và nói thêm: "con người
với tư cách biết suy nghĩ là thưóc đo mọi vật"‘^\

Sau này, vào thòi kỳ Phục hưng và Khai sáng, thước
đo mọi vật ở con người dần dần được lượng hóa. Các thước
đo đã góp phần lượng hóa các mối quan hệ xã hội của con
ngưòi, và từ đó thúc đẩy quá trình cá nhân hóa con người.

Chủ nghĩa tư bản đã thúc đẩy sự phát triển của chủ nghĩa
cá nhân. Nhân học triết học chẳng hạn, cho rằng con người
có thể tự do quyết định sự sống và tầm vóc con người có thể
ở ngoài lịch sử, ngoài quy luật.

Cho đến nay, khuynh hướng: Người - Chúa, corOngưòi
- cá nhân (cá thể sinh vật, nhân bản, kỹ trị, tiêu dùng,...)
cơ bản vẫn chi phối quan điểm về con người ở phương Tây
hiện đại. Ngoài ra, phải kể đến quan điểm duy vật siêu

hình quy bản chất con người vào tính tộc loài mà Phoiơbắc

'Kem Huỳnh Khái Vinh, Nguyền Thunh Tuấn: Bàn vê khoan dung trong vãn hóa.
Nxb Chinh trị Quốc gia. Hả Nội. 2004. Ir.53-55 (tái bản có sửa chữa, bổ sung).

II