Page 60 - Văn Hóa Tộc Người Nùng

hoặc chiếc kiềng sắt đặt nồi - chảo đun nấu. Khi
dựng xong nhà mới, phải dựng ngay bếp chính. Bếp
phụ đặt ngang hàng với bếp chính ở một gian nào
đó gần lôi ra cửa sau. Trên nền bếp quây một cái lò
đun hình bán nguyệt bằng tre nứa đan, xung
quanh trát bùn hay đắp bằng đất sét, cao khoảng
40cm, trên đặt chảo hoặc nồi nấu cám lợn.
Nhà trệt (nhà đất, nhà nền) cũng xuất hiện từ
khá lâu ở người Nùng, nhất là ở những vùng cư trú
giữa cánh đồng, xa rừng, nguyên vật liệu (tre, gỗ)
để làm nhà khan hiếm. Những ngôi nhà trệt mọc
lên thay thế nhà sàn ngày một nhiều. Nhưng hiện
tượng phổ biến vẫn giữ nguyên kết cấu vì kèo nhà
sàn, thường là ba gian hai chái. Nhà thường thấy
thưng bằng liếp tre, nứa. Vùng Lạng Sơn phô biến
bằng trình tường. Tầng dưới trước kia là gầm sàn,
nay là nơi dành để ở, còn sàn trước kia thì nay thu
hẹp lại thành gác để chứa đồ vật: thóc lúa, ngô,
khoai, dụng cụ và có khi cả để ngủ. Bô" trí mặt bằng
trong nhà về cơ bản giông nhà sàn. Bàn thờ tổ tiên
và bàn thờ Phật Bà Quan Âm đặt giáp bức tường
phía sau gian chính giữa. Trong nhà cũng ngăn
thành buồng ngủ riêng cho nữ giới. Bếp chuyển
sang phía đầu hồi hoặc làm riêng một nơi. Nhà
đưỢc mỏ nhiều cửa sổ ở đằng sau, bên cạnh hoặc
hai bên cửa chính. Cách bô" trí như vậy, thường là
nhà chia theo chiều ngang (?)
Sàn phơi được dựng cao khoảng Im, đặt ở phía
trước hay bên đầu hồi nhà. Chuồng gia súc, gia
cầm bô" trí trên những khu đất xung quanh nhà.

58