Page 27 - Trang Phục Truyền Thống Của Các Dân Tộc Việt Nam

nhạt khác nhau được nhuộm bằng các loại cây rừng đập
dập đun sôi: cây luk, cây chà ràng, cây râng...
Người Chơ Ro không thêu hoa văn và cũng không tạo
trang trí bằng cách đáp vải như một số dân tộc thiểu số phía
Bắc, mà họ dệt hoa văn. Việc thao tác tạo hoa văn diễn ra
ngay từ bước khởi đầu và kéo dài suốt quá trình dệt. Người
dệt sắp xếp trật tự các sợi dài của tẩm vải tương lai một cách
có chủ ý, nhằm phân bố màu sắc đúng vào vị trí cần thiết. Sau
đó, bằng kỹ thuật gài sợi khéo léo, họ đan các sợi ngang theo
màu sắc đã định để kết hợp với sợi dọc đã giăng cố định, thít
sợi ngang cho chặt vào sợi dọc và các hoa văn sẽ lần lượt hiện
lên trên tấm vải. Tuỳ theo từng sản phẩm (váy, khố, áo,
chăn...) mà người dệt bố trí màu cho thích hợp.

Các hoa văn (panôq) chính trên vải của người Chơ Ro
thường dệt là: tong yih (đầu chà gạc), tong têch (đường
viền), kinhiah ti (móng tay), mat ncau (mắt cú mèo), khiya
(khung quay sợi), ncogatơp (cổ con chim cu), dicanh (hoa
văn giống của người Mạ)...
Người Chơ Ro giặt đồ ở suối. Họ dùng cây tanh (se
cenh) làm chất tẩy như xà phòng hiện nay. Loại cây này
được lấy trong rừng, là loại dây bò, khi cần dùng họ xé dọc
một bên thân dây để dây tiết ra chất tẩy sạch, nếu chặt hay
xé cả hai bên thân dây thì cây sẽ bị chết, không mọc lại. Khi
giặt, người Chơ Ro đập dập đoạn thân cây tanh, chà vào

quần áo, sau đó giũ sạch bằng nước suối và phơi trên các
cành tre ngả thấp gần nhà. Trường hợp quần áo bẩn
nhiều, ngả màu, người Chơ Ro ở Phú Lý lấy bã rượu cần
(rượu ịt), ngâm cùng với quần áo một đêm, sau đó giũ lại
nước suối, quần áo sẽ trắng sạch hơn nhiều.

27