Page 242 - Trang Phục Truyền Thống Của Các Dân Tộc Việt Nam

Cả màu sắc và hoa văn đều được dệt cùng một lúc nên có

thể nói, người thợ dệt đồng thời là những thợ thêu tài ba.
Chất liệu dùng để nhuộm sợi được người Gia Rai lẩy từ
cây cỏ có sẵn trong môi trường sống của họ. Có thê nói,
màu sắc là một thành tố hữu cơ của bố cục, tham gia vào
bổ cục để tạo nên chỉnh thể trang phục của họ. Người Gia

Rai có cả một bảng màu tự nhiên thật phong phú gồm các
màu: đen, đỏ, vàng, xanh, mỗi màu được chế từ một loại
thực vật. Việc nhuộm sợi được hoàn tất trước khi dệt vải.
Sợi được lấy từ quả cây bông và màu tự nhiên của nó bao
giờ cũng là màu trắng, đế tạo ra các màu sắc khác là cả một
quá trình kinh nghiệm của người Gia Rai. Màu đen được
nhuộm từ lá cây mo, màu chàm nhuộm từ cây truôn nhây,
kpai, lá cây tơ rum; màu đỏ từ cây hoang nâu... Theo quan
niệm của người Gia Rai, nền vải màu đen là biểu tượng cho
đất đai mà cả cuộc đời họ gắn bó từ lúc sống đến lúc chết;

màu đỏ là biểu tượng cho sự đam mê, vươn lên, cho khát
vọng, tình yêu; màu xanh là màu của đất trời, cây lá, màu
vàng là màu của ánh sáng, là sự kết hợp hài hòa giữa con
người và thiên nhiên. Người Gia Rai ưa chuộng nhất là hai
màu đen và đỏ.

Các mô hình bố cục và cách thức tranh trí trên thổ cẩm
đều được họ thể hiện theo chiều ngang của tấm vải khi dệt.
Chân váy của phụ nữ Gia Rai tập trung nhiều hoa văn
nhất, chủ đạo là pngan tơngan - một loại hoa văn biến thể
của hoa văn rau dớn (ktoanh), nằm gọn trong hai dải hoa
văn dọc. Ngoài ra, chân váy còn có các dải hoa văn ngang
viền đậm dài hoặc các hình gẫy góc nối dài thành những

(242