Page 191 - Thắm Dò Vũ Trụ

Tại sao tàu vũ trụ được phóng theo

chiều quay của Trái đất?

Các vận động viên muốn nhảy xa phải lấy đà, muốn ném lao cũng
lấy đà. Đó là sự lọi dụng lực quán túah. Lực quán tính đã giúp vận động
viên hay cây lao, bay xa hơn. Klii phóng tên lửa thuận theo hướng quay
của Trái đất, chírửi là chúng ta đã mượn thêm lực quán từih này.
Ai cũng biết Trái đất tự quay quanh mình nó theo chiều từ Tây sang
Đông. Nhưng Trái đất quay vói tốc độ nhanh bao nhiêu, và tên lửa có thể
mượn được bao nhiêu lực tự quay này?
Thực tế, không phải mọi điểm trên Trái đất đều quay vói tốc độ như
nhau. Càng gần Bắc Cực và Nam Cực, tốc độ quay càng chậm. Càng gần
xích đạo, tốc độ quay càng lớn (Hình tưọng này giống nlnư chiếc đĩa hát
quay trên máy quay đìa. Cùng một vòng quay, nhung các điểm ở dìa đĩa
hát đi được một đoạn đường dài hon so vói các điểm ở tâm đĩa). Trung
tâm Bắc và Nam Cực quay với tốc độ gần bằng không. Nhưng ở vùng
xích đạo, tốc độ này lên tói 465m/giây. Bới vậy, trừ hai khu vực ở trung
tâm Bắc Cực và Nam Cực, còn tại hầu hết các điểm khtác, con ngưòi đều
có thể lợi dụng lực quay của Trái đất.
Khi tàu vũ trụ phóng lên ở vùng xích đạo, vận tốc của nó sẽ được
cộng thêm vận tốc quay của Trái đất (tức là 465m/giây). Và do vậy, dù
lực phóng ban đầu của tàu có yếu hơn một chút, nó vẫn dễ dàng thắng
được sức hút Trái đất. Tuy nhiên Ccàng lên các vĩ độ cao (gần hai cực hơn),
tốc độ quay của Trái đất càng chậm, do đó tên lửa càng ít lọi dụng được
lực quay này.

- 191 -