Page 136 - Thắm Dò Vũ Trụ

Hình dáng của của hệ Ngân hà giống như một tấm đồng lồi hai mặt.
Hiện nay thiên văn học đang dùng đường phổ 21cm của hiđrô để phác
thảo kết cấu đồ sộ của hệ Ngân hà. Đó là hệ thống hằng tinh hình xoáy
vói khoảng 200 tỉ hằng tinh được chia thành ba bộ phận; phần đĩa, phần
sao và phần quầng. Phần đĩa là chủ thể của hệ Ngân hà vói bình diện đối
xứng rộng lớn do cần trục chòm Nhân Mã, chòm Liệp Hộ và chòm Anh
Tiên xoay quanh nliau tạo thành.
Vói đường kính khoảng 80 nghìn năm ánh sáng, độ dày 3 - 6 nghìn
năm ánh sáng, phần sao là noi ở rộng lớn của các vì sao trẻ. Còn phần
trung tâm Ngân hà có đường kmh khoảng 20 nghìn năm ánh sáng và độ
dày khoảng 10 nghìn năm ánh sáng, là noi hội tụ của các vì sao già hơn.
Phần quầng là khu không gian hình cầu ngoài phần đĩa có đường kính
khoảng 100 nghìn năm sánh sáng, đây là noi của các hằng tinh già yếu
đang trôi dạt.
Hệ Mặt tròi của chúng ta được dựa vào cánh tay dài của cần trục
chòm Liệp Hộ, cách trung tâm Ngân hà khoảng 3,2 vạn năm ánh sáng.
90% các hằng tinh thuộc hệ Ngân hà phân bố trong khu trung tâm, chỉ có
10% là phân bố trên các cần trục. Chu kì chuyển động của các hằng tinh
phía bên trong nhanh hơn của các hằng tmh phía bên ngoài; khi hệ Mặt
tròi được sinh ra thì hệ Ngân hà đã có tuổi thọ là 10 tỉ năm rồi.
Trong hệ Ngân hà ngoài 200 tỉ hằng tinh ra thì còn có những hệ sao
nguyên thủy thể khí và các tinh vân do bụi vũ trụ tập trung dày đặc tạo
thành. Trong những đám sáng loang lổ này, có những đám sáng có thể
cho chúng ta quang phổ vì bản thân chúng có khả năng phát sáng còn
một số đám sáng khác là do phản xạ hoặc che giấu một hằng tinh nào đó
ở bên trong.

Bạn có biết tinh vân là máy ắp và cũng là

vườn ươm cho các hành tinh ra đSi?

Tinh vân không chỉ chiếm một khối lượng lớn trong hệ Ngân hà mà
còn là máy ấp và vườn ươm cho sự ra đòi của hằng tinh. Đo đạc bức xạ
cho thấy, có một số tinh vân có mật độ dày đặc đang tỏa nhiệt và dường

- 136 -