Page 37 - Phong Tục Thờ Cúng Của Người Việt
P. 37
I. TÍN NGƯỠNG THỜ CÚNG
THẦN LINH THIÊN ĐỊA
1. THỜ ĐỘNG VẬT VÀ THựC VẬT
Khác với văn hóa phương Tây thờ các con vật có sức mạnh như hổ, sư tử, chim
ưng... tín ngưỡng Việt Nam thờ các con vật hiền lành hơn như trâu, cóc, chim, rắn,
cá sấu... các con vật đó gần gũi với cuộc sống của người dân của một xã hội nông
nghiệp. Người dân còn đẩy các con vật lên thành mức biểu trưng như Tiên, Rồng.
Theo truyền thuyết thì tổ tiên người Việt thuộc họ Hồng Bàng có nghĩa là một loài
chim nước lớn, thuộc giống “Rồng Tiên”. Con rồng lần đầu tiên xuất hiện ỗ vùng
Nam Á, sau đó mới được phổ biến ỏ Trung Quốc rồi đến các nước phương tây. Con
rồng có đầy đủ đặc tính của lối tư duy nông nghiệp: tổng hợp của cá sấu, rắn; sinh
ra ỏ dưới nước nhưng lại có thể bay lên trời mà không cần cánh; có thể vừa phun
nước vừa phun lửa. Có rất nhiều địa danh Việt Nam có tên liên quan đến rổng như
Thăng Long, Hàm Rồng,...
Thực vật được tôn sùng nhất là cây lúa, có Thần Lúa, Hồn Lúa, Mẹ Lúa,... đôi
khi ta thấy còn thờ Thần Cây Đa, Cây Cau,...
2. TÍN NGƯỠNG SÙNG BÁI CON NGƯỜI
Hồn và vỉa
Người Việt xưa cho rằng con người gồm phần thể xác và phần linh hồn. Một số
dân tộc Đông Nam Á coi linh hồn gồm hồn và vía. Vía được hình dung như phần
trung gian giữa thể xác và hồn. Người Việt cho rằng người có ba hồn, nam có bảy
vía và nữ có chín vía. Ba hồn gổm: Tinh là sự tinh anh trong nhận thức, Khí là năng
lượng làm cho cơ thể hoạt động và Thần là thần thái của sự sống. Bảy vía ở đàn
ông cai quản hai tai, hai mắt, hai lỗ mũi và miệng. Chín vía ở nữ giới cai quản bảy
thứ như d nam giới cộng thêm hai vía nữa. Hai vía này có nhiều cách giải thích.
Chúng có thể là núm vú có vai trò quan trọng trong nuôi con. Tuy nhiên có cách
giải thích khác. Người Việt thường có câu nói nam có “ba hồn bảy vía” còn nữ có
“ba hồn chín vía”, cũng là từ các quan niệm trên mà ra.
Hồn và vía dùng thể xác làm nơi trú ngụ, trường hỢp hôn mê ở các mức độ
khác nhau được giả thích là vía và hồn rời bỏ thể xác ở các mức độ khác nhau. Nếu
phần thần của hổn mà rời khỏi thể xác thì người đó chết. Khi người chết, hổn nhẹ
39
