Page 44 - Bài Văn Mẫu

bài chiếu, nhà vua viết: Muốn có nhân tài, trước hết phải chọn người có học.
Phải chọn người có học thì thi cử là đầu... Ta noi theo chí tiên đế, muốn cầu
được hiền tài để thoả lòng mong đợi. Trong Bài kí đề danh tiến sĩ khoa Nhâm
Tuất, niên hiệu Đại Bảo thứ ba do tiến sĩ Thân Nhân Trung biên soạn theo sắc
dụ của vua Lê Hiển Tông có đoạn khẳng định : Hiền tài là nguyên khí của
quốc gia. Nguyên khí thịnh thì thế nước mạnh, rồi lên cao, nguyên khí suy thì
thế nước yểu, rồi xuống thấp. Vì vậy các đấng thánh đế minh vương chẳng ai
không lấy việc bồi dưỡng nhân tài, kén chọn kẻ sĩ, vun trồng nguyên khí làm
việc đầu tiên. Kẻ sĩ quan hệ với quốc gia trọng đại như thế, cho nên quý trọng
kẻ sĩ không biết thế nào là cùng. Đã yêu mến cho khoa danh, lại đề cao bằng
tước trật. Ban ân rất lớn mà vẫn cho là chưa đủ. Lại nêu tên ở tháp Nhạn, ban
danh hiệu Long hổ, bày tiệc Văn hỉ. Triều đình mừng được người tài, không có

việc gì không làm đến mức cao nhất. Các vị đỗ tiến sĩ của từng khoa thi được
trân trọng khắc tên vào bia đá dựng ở nhà bia Văn Miếu để lưu danh muôn
, thuở. Thân Nhân Trung giải thích rõ việc dựng bia không phải là chuyện
chuộng vàn suông, ham tiếng hão mà là một phương thức để củng cố mệnh

mạch cho nhà nước. Đó cũng là kế sách thu phục và sử dụng hiền tài lâu dài
của các bậc minh quân.

Ngày xưa, nội dung giáo dục trong nhà trường kết hợp chặt chẽ đức dục
với trí dục. Việc dạy chữ song song với việc dạy lễ nghĩa, tức là các mối quan
hệ trong gia đình và ngoài xã hội; cách ăn mặc, đi đứng, cư xử đúng mực,
đúng phép tắc, luân lí phong kiến. Tiên học lễ, hậu học văn. Bên cạnh đó, nhà
trường phong kiến cũng coi trọng việc khơi dậy tinh thần hiếu học và vẽ ra
tương lai tươi sáng để khuyến khích, động viên trò học tập, để mai sau trỏ nên
người hữu ích cho gia đình và xã hội. Thái độ hiếu học đó tạo nên truyền thống
tôn sư trọng đạo. ỏ làng xã ngày xưa, ông đồ, thầy đồ, giáo học... thường được
dân chúng tôn trọng và tin tưởng hỏi ý kiến trong mọi việc lớn nhỏ.
Trong thời đại ngày nay, truyền thống giáo dục và truyền thống tôn sư
trọng đạo có từ ngàn xưa được coi là nền tảng để xây dựng một nền giáo dục
mới xã hội chủ nghĩa, vừa giữ được bản sắc dân tộc, vừa đáp ứng được yêu
cầu cách mạng. Ngành Giáo dục luôn được Nhà nước quan tâm đầu tư, phát
triển và vai trò của các thầy cô giáo vẫn được đánh giá cao. Nghề dạy học là
nghề trồng người để phục vụ lợi ích lâu dài Ụợi ích trăm năm) của dân tộc, đất
nước. Vai trò của người thầy là vô cùng quan trọng, vì thế mà xã hội tôn vinh

43