Page 86 - Nguyễn Văn Linh Hành Trình Cùng Lịch Sử

không đủ ăn, xuất không đủ nhập, thu không đủ chi...” đang là nỗi bức
xúc lớn. Bấy giờ đổng chí Nguyễn Văn Linh là Bí thư Thành ủy, cùng với
Thành ủy nghiên cứu làm thí điểm, mạnh dạn thực hiện việc xóa bỏ cơ
chế tập trung quan liêu bao cấp, mà đi đẩu lúc đó là xóa bao cấp vê' lương
thực. Hổi tưởng thời điểm ấy, ắt không quên cảnh thường xuyên thiếu hụt
lương thực, phải ăn gạo ẩm mốc và phải ăn độn. Lúc chị Ba Thi làm giám
đốc Công ty Lương thực đã có nói đi nói lại một câu mà tôi nhớ mãi: "Cái
cơ chế của chúng ta, mua thì như cướp, bán thì như cho”, đủ thấy tình hình
phức tạp như thế nào. Sau khi đổng chí Nguyễn Văn Linh và Thành ủy
đã chỉ đạo làm thử (có khi “làm lén”, chưa dám báo cáo lên trên): xóa bao
cáp, thực hiện ba lợi ích, lương sản phẩm trong công ty xí nghiệp, khoán
sản phẩm trong nông nghiệp, trong đánh bắt cá ngoài biển, v.v... Với cơ
chế mới này thì tình hình đã thay đổi rõ rệt theo chiểu hướng tích cực:
sản xuất bung ra, công nhân có việc làm, đời sống được cải thiện. Lương
thực không còn là vấn để căng thẳng nữa, chúng ta được ăn gạo trắng,
gạo ngon, ngoài ra còn giúp đỡ những nơi khó khăn hoặc đang thiếu đói

vì bão lụt. Bấy giờ một số đổng chí lại phê phán nghiêm khắc TP. Hổ Chí
Minh chạy theo “cơ chế thị trường”, phát triển “chủ nghĩa tư bản”, bước
xuống sân bay Tân Sơn Nhất nghe “sặc mùi Nam Tư”... Do vậy, trong nội
bộ đã có sự tranh luận rất gay gắt, căng thẳng. Mở cuộc họp mặt, phải
công nhận là có tính lịch sử, ở Đà Lạt, đồng chí Nguyễn Văn Linh đã đưa
bốn đồng chí giám đốc doanh nghiệp, trong đó có hai giám đốc trực thuộc

Bộ, Ngành, Trung ương báo cáo với những đổng chí có trách nhiệm cao
nhất ở Trung ương về tình hình làm ăn theo kiểu xóa tập trung quan liêu
bao cấp (lúc đó chưa có danh từ “đổi mới”). Tôi vẫn còn nhớ, được nghe

kể lại, một đồng chí giám đốc trực thuộc Bộ Ngành Trung ương vừa khóc
vừa nói với đổng chí Trường Chinh rằng: “Chúng tôi phải làm theo cơ chế

của Thành phố, bởi nếu không thì nhà máy phải đóng cửa, công nhân chịu
thất nghiệp, tình hình sẽ vô cùng khó khăn, bế tắc, không lối thoát”. Sau
khi nghe báo cáo, đổng chí Trường Chinh có nói đại ý; Nếu đúng như các
đổng chí trình bày, thì hóa ra từ trước đến nay tôi nhận được những thông
tin không đúng sự thật.
Sau đó, đổng chí Trường Chinh và các đổng chí trong Bộ Chính trị đã

85