Page 95 - Một Số Phong Tục Tập Quán

mùa sinh có liên quan đến sô phận con người hay
không nhưng rõ ràng đây là cách tính rất ấn tượng
mang đậm chất sơn nguyên. Có vùng lại tính tuổi
theo mùa bắp hay mùa lúa. Với người Jrai trước
đây, hạt lúa và hạt bắp lấy từ trên nương về là tất
cả nguồn sốhg của họ.
Nếu tính theo năm, như chúng ta hiện nay,
tuổi kết hôn của người Jrai vói nữ vào khoảng 16
tuổi, với nam khoảng 17 tuổi. Trong luật tục Jrai
có câu: Bơnai pluh nam man truh, rơkơi hơpluh
tợịuh rơgao kah dỗ ung jung mỗ (Con gái vừa đến
16, con trai qua 17 mới được cưới hỏi). Trường hỢp
không nhó chính xác tuổi thì cần xem đến dáng vẻ
bên ngoài. Luật tục ghi rằng: Con trai ra dáng trai
tráng, con gái ngực đầy mói được cưới hỏi.

Thời gian trai gái Jrai tìm hiểu nhau cũng phải
"đủ lâu". Đủ lâu là bao nhiêu thì không rõ nhưng
cũng cần đủ để "quen hơi bén tiếng", biết được tính
nết của nhau, chứ không phải lúc cưới hỏi mới biết
mặt. Việc trai gái tìm hiểu nhau hoàn toàn do người
con trai chủ động, mặc dù trong phong tục Jrai chế
độ mẫu hệ còn bảo lưu rất bền bỉ. Địa điểm gặp gỡ
của trai gái Jrai thường ở bên cốì giã bên nhà cô
gái. Đôi trai gái cùng giã ngô, giã thóc cùng trao đổi
tâm tình. Với người Jrai việc tìm hiểu nhau không
có chuyện rủ nhau lên nương hoặc vào rừng. Con
trai đến nhà bạn gái mà làm cho "chiếu nhàu, mền
nhàu" là một điều cấm kỵ. Con gái Jrai ăn mặc rất
kín đáo. Áo truyền thống bao giờ cũng là áo dài tay.
Còn váy thì thường chấm gót.

94