Page 237 - Một Số Phong Tục Tập Quán

ạ-tưn-nia (ăn trộm, ăn cắp), mê-thun-nạ-thom
(hành dâm), ôt-tạ-rê-mô-nú-să-tho (nói khoác rằng
mình đã đắc đạo). Nhà sư tự cởi áo cà sa. Nhà chùa
cũng không lấy lại và cũng không ai dám nhận chiếc
áo này bởi lẽ chiếc áo này đã bị hoen ố, sd rằng ai
mặc nó sẽ bị xui xẻo. Những người buộc phải hoàn
tục trở về với đòi thường dù giỏi giang đến mấy cũng
không nhận được sự tin cậy của cộng đồng. Họ
thường mặc cảm với mọi người xung quanh, có người
xấu hô còn bỏ quê đi sống ở nơi khác.
Người mới hoàn tục theo đúng nghĩa quang
minh chính đại được người trong gia đình và mọi
người trong phum, so-rôc gọi là on-tưt (trí thức).
Nghiên cứu ngôn ngữ cho thấy từ on-tưt bắt nguồn
từ từ bon-đưt (từ Pa-li) chỉ người uyên bác, đọc
thiên kinh vạn quyển. Từ bon-đưt khi thâm nhập
vào cộng đồng Khmer đã có sự tiếp biến, dân gian
hóa qua một từ trung gian là bon-tưt và bây giò nó
tương đối ổn định với từ on-tưt dùng để gọi người
mới hoàn tục. Cả ba từ này từ nào cũng thể hiện
thái độ trọng thị của người gọi và vị trí cao sang
của người được gọi. Trong những người hoàn tục,
có người được gọi từ này suốt đời, có người thì được
gọi đến lúc tóc xanh hoặc lúc có vỢ. Việc được gọi là
on-tưt không chỉ là niềm vinh hạnh riêng với người
đi tu mà còn là niềm vinh hạnh chung cho cả gia
đình và dòng tộc.
Trong cộng đồng Khmer việc xuất gia, hoàn tục
là một hiện tượng rất tự nhiên. Rất nhiều người
hoàn tục với sự hiểu biết của mình tham gia tích

236