Page 8 - Lịch Sử Văn Minh Thế Giới

để dịch chữ culture của phƣơng Tây và do đó, chữ văn hóa mới

có nghĩa nhƣ ngày nay.

Hiện nay, đa số học giả cho rằng, văn hóa là tổng thể những

giá trị vật chất và tinh thần do con người sáng tạo ra trong quá

trình lịch sử.

Nhƣ vậy, văn hóa cùng xuất hiện đồng thời với loài ngƣời.

Khi con ngƣời biết chế tạo ra công cụ đá cũng là khi họ bắt đầu

sáng tạo ra văn hóa. Dần dần, ngoài văn hóa vật chất, họ còn

sáng tạo ra nghệ thuật, tôn giáo... Trên cơ sở nền văn hóa nguyên

thủy, đến giai đoạn nhất định, loài ngƣời mới tiến vào kì văn

minh.

Nhƣ thế, văn hóa và văn minh đều là những giá trị vật chất

và tinh thần do loài ngƣời sáng tạo ra trong tiến trình lịch sử,

nhƣng văn hóa và văn minh khác nhau ở chỗ văn hóa là toàn bộ

những giá trị mà loài ngƣời sáng tạo ra từ khi loài ngƣời ra đời

đến nay, còn văn minh chỉ là những giá trị mà loài ngƣời sáng

tạo ra trong giai đoạn phát triển cao của xã hội.

Vậy thì giai đoạn phát triển cao đó là giai đoạn nào? Đó là

đoạn có nhà nƣớc, thông thƣờng vào thời kì thành lập nƣớc thì

chữ viết cũng xuất hiện, do đó văn hóa có một bƣớc phát triển

nhảy vọt. Tuy nhiên, do hoàn cảnh cụ thể, có một số nơi, khi nhà

nƣớc ra đời vẫn chƣa có chữ viết, nhƣng đó là những trƣờng hợp

không điển hình.

Liên quan tới khái niệm văn hóa và văn minh còn có khái

văn hiến. Trong bài Bình Ngô Đại Cáo, Nguyễn Trãi viết: "Xét

như nước Đại Việt ta, thực là một nước văn hiến". Vậy văn hiến

là gì?

Khổng Tử nói: "Lễ của đời Hạ, ta có thể nói được, nhưng

nước Kỉ (nước còn bảo tồn lễ của đời Hạ) không đủ chứng minh;