Page 106 - Kỳ Quan Thế Giới Thức Vật

Tại sao đại đa số thực vật lại rụng lá vào mùa thu?

Khi mùa thu đến, tiết tròi trong lành sảng khoái, ánh nắng mặt tròi
chan hòa dịu dàng khắp nơi. Những hạt thóc căng mẩy vàng ươm được
thu hoạch từ đồng ruộng về đổ đầy kho, các loại quả chứi mọng sai lúc
lỉu trên cành chờ tay người hái, khắp nơi nơi đều hân hoan trong mùa
thu hoạch. Mùa thu đến, lá vàng trên cây đua nhau rụng xuống, tạo nên
"vũ điệu mùa thu vàng" thật là đẹp. Vậy tại sao đa số các loài thực vật lại
rụng lá vào mùa thu?
Thực vật hình thành từ hạt giống nảy mầm thành cây mầm non,
chúng sinh trưởng và phát triển mạnh ở hai mùa xuân, hạ, sau đó ra hoa,
kết trái. Đến mùa thu quả hay hạt đều đã chúi. Vào mùa này, ngày
dường như ngắn lại và nhiệt độ cũng dần dần hạ thấp xuống. Thực vật
bắt được những tứi hiệu thay đổi của môi trường bên ngoài nên bên
trong cơ thể chúng có một loạt những biến đổi về sinh lí sinh hóa, quá
trình tổng họp protit cũng như các chất dúìh dưỡng khác giảm, trong khi
đó quá trình phân giải lại tăng lên. Khả năng quang họp, hô hấp cũng
giảm và dần dần trở nên già cỗi. Dưới sự chiếu sáng ngắn ngủi của ánh
nắng mặt tròi, các chất kích thích sinh trưởng, trì hoãn già cỗi do rễ cây
tổng họp tạo thành như chất phân tách tế bào, chất đỏ lụi giảm đáng kể,
lá cây không nhận được đầy đủ lượng chất phân tách tế bào cần thiết.
Đồng thời, trong hoa, quả, hạt còn sản sinh ra chất kích thích chứi như
axit kích thích rụng và etylen, chúng được đưa đến các cành lá để thúc
đẩy quá trình lão hóa. Ngoài ra, trong quá trình sinh trưởng của hoa, quả
và hạt, hàm lượng chất phàn tách tế bào gốc bên trong tăng lên. Như vậy,
hoa, quả và lá trở thành trung tâm sứìh trưởng chuyển hoá tốt nhất của
thực vật, dẫn đến các dưỡng chất do lá cây tổng họp thành được ưu tiên
vận chuyển đến hoa, quả và hạt trước. Do vậy mà lượng dưỡng chất các
cành lá phát triển phía trên mặt đất nhận được sẽ giảm đi, không thể đáp
ứng nhu cầu tiếp tục sữìh trưởng. Lá cây giống như những con bò già cần
mẫn lao động, âm thầm cống hiến tất cả sinh lực nhằm duy trì nòi giống
thế hệ sau mà bản thân mình dần dần thoái hóa, già và rụng xuống.

- 106