Page 113 - Hai Bà Trưng

Các hình thức lễ hội tôn vinh Hai. Bà Trưng do đó
có sự đại đồng và cũng có vài tiểu dị; có nhiều sáng
kiến để biểu trưng cho tinh thần chông bọn xâm lăng,
hoặc đề cao vai trò phụ nữ dân tộc, ở giai đoạn thời kỳ
mẫu hệ. Có cả những hình thức gỢi nhớ đến việc cầu
mưa, cầu nưởc, hoặc những việc thi tài có tính chất
thượng võ, giao duyên, cả những thủ thuật khéo tay
hay làm v.v... Rồi với thòi gian và không gian rộng rãi,
dài lâu, nhiều lốp văn hoá lại đưỢc chồng chất thêm
lên, cho các lễ hội thêm phong phú mà đa dạng.
Lẽ ra, chúng ta có thể sưu tầm các dạng lễ hội vê
Hai Bà như vậy. Mỗi nơi đều có những đặc điểm riêng.
Chẳng hạn như có câu ca dao; Chu Phan có hội bó mo,
Tráng Việt có hội đi mò ban đêm v.v..." (nhiều nữa)
đều gắn với các nữ tướng của Hai Bà, mà giải thích cho
ra gốc gác không phải là điều đơn giản. Chúng tôi xin
chọn một hướng giải quyết khác, nhằm giới thiệu một
vài lễ hội tiêu biểu, đồng thời giới thiệu thêm các đền
miếu thờ Hai Bà và các tướng lĩnh. Như vậy là có thể
nhận đưỢc rõ hơn về văn hoá tín ngưỡng Bà Trưng.
Đồng thời, chúng tôi cũng chú ý đến cả những tục lệ
quen thuộc ở một vài nơi, cho sự tiếp cận đưỢc thêm
toàn vẹn.
Những lễ hội và những đền miếu, tập tục được kể
dưới đây, chúng tôi đều đã có dịp chứng kiến qua điều
tra thực địa, song để cho chắc chắn, chúng tôi xin đưỢc
trích theo một sô sách vở đã đưỢc công bô, chủ yếu là
dựa vào mấy cuốn của nhà xuâd bản Thanh Niên:

114