Page 533 - Di Tích Lịch Sử

đoạn quyết liệt, đổng chí Võ Văn Kiệt, lúc này là Bí thư Khu uỷ Sài Gòn - Gia Định chỉ
thị thành lập Ban chỉ đạo xây căn cứ có tên gọi là căn cứ Phú Hiệp do đổng chí Mười
Phước - chỉ huy trưởng và các đổng chí: Tư Đạt, Năm Long, Ba Lùn, Tư Hùng - uỷ
viên và đổng chí Tám Trương - trưởng văn phòng cùng một số chiến sĩ thuộc Tiểu
đoàn Vinh Quang.
Công trình lấy ngày kỉ niệm thành lập Đảng (ngày 3 tháng 2) để khởi công. Theo
bản thiết kế, địa đạo được xây dựng dựa theo kinh nghiệm trước đó, bằng cách cứ
khoảng 16m tạo một giếng, đường kính 0,6m, sâu 3m. Từ đáy giếng dùng cuốc chim
khoét sâu tạo địa đạo có chiều ngang 50cm, cao 80cm. Địa đạo gổm các ngóc ngách
theo thế vừa chiến đấu, vừa tiếp nối từ hầm này đến hẩm khác thành một thế liên hoàn
được tính toán hết sức khoa học. Bởi vậy có những đoạn cắt ngắn, có đoạn song song,
đoạn giao nhau, đoạn trên đoạn dưới, vòng vèo, quanh co, kéo dài đến trên 100 cây số.
Những nơi giao nhau hoặc sắp vào miệng hẩm, địa đạo hẹp dẩn, có khi phải trườn
hoặc chui vào miệng hầm. Những giao điểm đặc biệt của địa đạo có chốt an toàn. Chốt
là một khúc gỗ, đẩu nhọn dài hoặc khối mủ cao su đường kính 40cm có dây dài. Để bịt
kín địa đạo chỉ cẩn kéo mạnh dầy, nút thắt cao su, hoặc khúc gỗ sẽ bịt kín đường hẹp địa
đạo. Chốt an toàn nhằm ngừa địch sử dụng hơi cay hoặc bơm nước độc xuống địa đạo.
Miệng địa đạo là một trong những cấu trúc đặc biệt, rất tinh vi thường lẫn lộn
trong bụi rậm, gò mối, kích thước vừa vặn một người chui vào. Nắp hẩm là mảnh gỗ
dày lOcm, mặt trổng cỏ tươi, chụp vừa miệng hầm. Những lỗ thông hơi được tạo theo
đường xiên 45°, núp trong các bụi rậm khó phát hiện. Tại các miệng xuống địa đạo là
mảnh ván bắc ngang, dưới đặt bàn chông. Nếu có người lạ bước lên, lập tức sẽ bị rơi
xuống bẫy.
Địa đạo được chia làm ba khu: Khu trung tâm dành cho các cán bộ lãnh đạo cao
cấp. Khu bên phải gồm hầm văn phòng và hầm hội họp. Khu bên trái là nơi đóng quân
của Tiểu đoàn Vinh Quang (đội phòng vệ). Điểm nổi bật của khu địa đạo ở xã Phú
Mỹ Hưng là các hẩm âm trong lòng đất. Những căn hẩm xây dựng cho văn phòng, y
tế, hậu cẩn, cơ yếu, văn nghệ... cả bếp Hoàng Cẩm (bếp ém khói) tập trung ở khu vực
mạn đông con suối Thai Thai gọi là vườn quít. Mỗi hầm cách nhau 50 đến 70m, có kích
thước như một hình vuông từ 3m đến 3,5m. Địa đạo nối các hẩm thường vòng vèo và
qua một chốt bảo vệ.
Hám tại khu trung tâm được mô tả như là một trong những kì công của khu địa
đạo Phú Mỹ Hưng. Tại đây có hầm làm việc của Chính uỷ, Tư lệnh và Phó tư lệnh,
các khu uỷ và hầm họp. Mỗi hầm cách nhau khoảng 400 đến 500m, thông nhau qua
địa đạo.
Nóc hầm được làm bằng các thanh bê tông thả ngang, sau đó lấp kín hoàn toàn
bên trên. Trong hầm, hai bên vách có giàn cầy chịu lực hình chữ A có thể mắc võng
nằm. Một số hẩm có trát xi-măng chống thấm. Miệng hầm nỗi địa đạo thường qua
một chốt gác. Từ đây, địa đạo có ngã rẽ chia hai. Một địa đạo đặc biệt dẫn đến sông Sài
Gòn. Khi có mật hiệu, ghe bên kia sông sẽ sang đưa khách đặc biệt vào căn cứ Thanh
Tuyên (bên kia sông Sài Gòn thuộc Bình Dương).

Một b i ticVi lịcVi iừ - VẲM VioẮ Việt N A tn
< 5 4 1 )