Page 403 - Di Tích Lịch Sử

đoạn này người ta có thể kể đến Gia Định, đến Thanh Hà, đến Phố Hiến nhưng không
ai có thể quên đô thị cổ Hội An. Hội An được biết đến nhiều nhất và nổi tiếng nhất vì
nhiều nguyên nhân song một trong những nguyên nhân quan trọng nhất đó là đô thị
cổ Hội An với những dấu tích minh chứng cho một thời vàng son trong kinh tế hàng
hoá Đại Việt cổ vẫn còn nguyên vẹn cho đến hiện nay. Mặc dù suy tàn ở thế kỉ XIX do
người Pháp xây dựng một đô thị khác ở ngay cạnh đó là Đà Nẵng, trải qua bom đạn
ác liệt của hai cuộc chiến tranh, sau đó là quá trình đô thị hoá nhanh chóng của Việt
Nam trong những năm cuối thế kỉ XX, nhưng đô thị cổ Hội An vẫn giữ được những
dấu tích thời gian một cách nguyên bản. Mặc dù đây là một di tích được công nhận là
Di sản Văn hoá của thế giới, được Việt Nam xếp hạng Di tích Quốc gia đặc biệt hạng
mục Kiến trúc nghệ thuật song một điểu không thể phủ nhận, đó chính là giá trị lịch
sử của đô thị cổ Hội An.
Địa danh Hội An xuất hiện từ thế kỉ XVI nhưng trước khi có sự hưng thịnh của một
đô thị ở vùng đất này thì nơi đây đã chứng kiến những chứng tích lịch sử từ rất sớm.
Trước tiên, nơi đây là một trong những khu vực phát hiện những di chỉ đấu tiên
của văn hoá Sa Huỳnh được nhà khảo cổ học Madeleine Colani chính thức xác nhận
vào năm 1937.
Tiếp sau nển văn hoá Sa Huỳnh, suốt từ thế kỉ II đến đến thế kỉ XV, một dải đất
miền Trung Việt Nam nằm dưới sự thống trị của Vương quốc Chămpa. Hội An được
hình thành dựa trên sự kế thừa cảng biển của người Chăm và người Việt bắt đầu tới
đây từ thế kỉ XV. Đó là bước chuẩn bị trực tiếp cho sự ra đời của đô thị Hội An. Những
chứng tích của nền văn hoá Sa Huỳnh và văn hoá Champa tại Hội An hiện nay vẫn còn
được lưu giữ lại tại Bảo tàng Văn hoá trong khu vực đô thị cổ Hội An. Bảo tàng này là
một điểm đến không thể thiếu trong những chuyến thám quan của du khách đến với
đô thị cổ Hội An.
Sự ra đời của đô thị cổ Hội An gắn với quá trình khai phá, mở rộng lãnh thổ
của các chúa Nguyễn Đàng Trong bắt đầu từ thế kỉ XVI. Tại những vùng đất do chúa
Nguyễn cai quản, có những khu phố nước ngoài hình thành dựa trên một số luật lệ
nhằm bảo hộ cho các hoạt động thương mại của người ngoại quốc. Những con tàu
châu Ấn bắt đầu xuất dương từ năm 1604 dưới thời Mạc phủ Tokugawa, cho tới năm
1635, khi chính sách đóng cửa được ban bố, đã có ít nhất 356 con tàu châu Ấn ra đời.
Nơi thuyền châu Ấn đi qua nhiều nhất chính là cảng Hội An. Trong vòng 30 năm, 75
con tàu châu Ấn đã cập cảng nơi đây, so với 37 con tàu cập bến Đông Kinh, khu vực
do chúa Trịnh cai trị. Các thương nhân người Nhật khi đó tới bán những đổ đồng,
tiển đổng, sắt, đồ gia dụng... và mua lại đường, tơ lụa, trám hương... Khoảng năm
1617, phố Nhật Bản ở Hội An được hình thành và phát triển cực thịnh trong đầu thế
kỉ XVII.
Sự phát triển thịnh đạt của thương cảng Hội An trong thế kỉ XVII - XVIII đã
đưa thương cảng này trở thành thương cảng quan trọng nhất của Đại Việt và đã được
ghi chép lại dưới con mắt của một nhân viên Công ti Đông An Anh. Năm 1695, sứ
giả người Anh Thomas Bowyear của Công ti Đông Ấn Anh đến đàm phán với chúa

Một s ố &i ticVi lịcVi s ử - VẰM VioÁ Việt
c 409 )