Page 38 - Di Tích Lịch Sử

đưa từ Sơn La, Hoả Lò, Phú Thọ lên. Sau khi chuyển đồi mục đích từ đổn binh thành
nhà giam, đồn binh được mở rộng, xây dựng thêm nhà ở, bốt gác, tường rào để giam
giữ tù nhân, củng cố thêm nhà bang tá (cơ quan hành chính địa phương).
Lúc này, quân số của Căng Bắc Mê khoảng 1 đại đội lính khố xanh và một số cai
đội người địa phương. Hàng ngày, những tù nhân phải làm những công việc nặng
nhọc như: đóng gạch, nung vôi, xây dựng nhà cửa, bốt gác...
Trong khoảng thời gian từ năm 1938 - 1942, thực dân Pháp đã 2 lần đưa tù nhân
chính trị đến giam tại đây với số lượng khoảng hơn 300 người, trong đó có những
chiến sĩ cách mạng nổi tiếng như: Xuân Thuỷ, Lê Giản, Nguyễn Văn Ngọc, Nguyên
Hổng, Trần Hiệu. Trong thời gian bị giam giữ, những tù nhân vẫn tìm cách vận động
đấu tranh, đòi cải thiện chế độ sinh hoạt trong căng và dạy văn hoá cho bạn tù...
Cuối năm 1942, thực dân Pháp phải giải tán Căng Bắc Mê. Từ năm 1943 tới tháng
8/1945, Căng Bắc Mê trở lại là đồn biên phòng.
Năm 1992, Căng Bắc Mê được công nhận Di tích Lịch sử - Cách mạng Quốc gia
theo Quyết định số 97-QĐ ngày 21/1/1992.
Toàn bộ diện tích căng rộng khoảng 300m^, chia thành từng khu bể nước, trại
giam, bốt gác và một căn nhà treo những bức ảnh di tích và một số thông tin vế Căng.
Du khách muốn đến Căng Bắc Mê có thể đi từ thị xã Hà Giang theo Quốc lộ 34
khoảng 54km sẽ đến Bắc Mê. Căng Bắc Mê nằm trên địa phận xã yên Phú cũng là
trung tâm huyện lị Bắc Mê.
Con đường dẫn vào Căng Bắc Mê nằm dưới những cánh rừng cổ thụ tuyệt đẹp.
Một rừng tếch (cây báng súng) cổ thụ rợp bóng mát, khí hậu trong lành, yên tĩnh, chỉ
có gió từ sông Gâm đưa tới và lá rơi xào xạc.
V ị trí xây dựng là sườn núi cao, lưng tựa vào đỉnh núi, trước mặt là sông Gâm.
Thực dân Pháp chọn vị trí này để lập đổn bốt bởi nơi đây rất thuận lợi cho việc quan
sát, khống chế cả vùng rộng lớn. Căng được xây dựng gồm hệ thống nhà giam, vọng
gác, nhà thông tin của thực dân Pháp... Khu nhà giam được sử dụng để giam giữ các
chiến sĩ cách mạng bị bắt nhưng chưa kết án. Xung quanh Căng là hệ thống tường
thành bảo vệ, bức tường ngoài dài khoảng 190m, cao 2m, tường thành được xây bằng
đá vỉa dày 40cm, cứ 5 - lOm có 1 lỗ châu mai hình vuông.
Trải qua bao năm tháng cùng biến đổi của thiên nhiên, Căng Bắc Mê đã có lúc bị
hư hỏng nặng. Năm 2003, ngành Văn hoá đã đẩu tư vốn trùng tu lại một số hạng mục
như đắp tường, làm bậc thang lên xuống bằng đá xẻ, dựng vọng gác...
Hiện nay Căng Bắc Mê được huyện Bắc Mê đầu tu trùng tu tôn tạo và đưa vào
danh mục trọng điểm du lịch của huyện. Theo đó, Căng Bắc Mê, hang Đán Cúm, hang
Nà Chảo sẽ tạo thành một quẩn thể du lịch vừa có ý nghĩa cách mạng, vừa có ý nghĩa
khảo cổ. Theo đánh giá của Viện Khảo cổ học: Quá trình khảo cổ ở hang Đán Cúm, Nà
Chảo đã khai quật được nhiều công cụ đánh dấu sự chuyển đổi từ thời đá cũ sang đá
mới, từ thời săn bắn, hái lượm sang thời trồng trọt, chăn nuôi. Hai hang động này đã
được Bộ Văn hoá cấp bằng công nhận Di tích Lịch sử là nơi cư trú của người nguyên
thủv sống cách đây trên 10 nghìn năm (năm 2001).

Một sỗ òi ticVi lịdi sứ - vÃM VioÁ Việt Naw
c 39 >