Page 108 - Dạt Dào Sông Nước
P. 108
18 thì khắp các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long hiện nay đã
có mặt lưu dân người Việt.
Khi người Việt đến, vùng đất rộng lớn này vẫn còn
hoang vu (mặc dù đã có người Khơme sinh sống ở một số nơi
và trước đó người Phíj Nam đã từng lập ra vương quốc). Vì
thế họ hoàn toàn tự do khai phá. Trịnh Hoài Đức trong Gia
Định thành thông chí nói rõ: "Dân ở vùng này có thể đến
khai khẩn ruộng ở vùng khác, ai muốn khai khẩn, lựa chọn
vùng dất cao, gò... tuỳ ỷ, khai khẩn xong khai báo với chính
quyền là trở thành địa chủ khu vực đó, chính quyền không
đo đạc xem diện tích là bao nhiêu, cũng không cần biết đất
ấy tốt xấu thế nào. Người nghiệp chủ xem đất mình khai
khẩn như thế nào mà tự nguyện nộp thuế, nộp bằng hộc
non già tuỳ ý".
Bên cạnh những thuận lợi cơ bản mà lưu dân Việt
có được, họ cũng phải đương đầu với biết bao khó khăn
như môi trường thiên nhiên khắc nghiệt (đất đai hầu hết
là rừng rậm, hoang vu, sình lầy, đồng cỏ rậm rạp, nước
mặn, đất phèn...), hiểm họa, tai ương thường xuyên rình rập
(muỗi mòng, thú dữ, bệnh dịch, chim chuột phá hoại mùa
màng...). Nhưng họ đành phải chấp nhận vì hoặc là những
"bần cố nông" đã dứt bỏ quê hương bản quán đi tìm một
"mảnh đất cắm dùi" mà ở quê nhà không bao giờ mơ được;
hoặc là những phạm nhân hay những kẻ "không chịu sống
quỳ" dưới ách áp bức nặng nề cija chế độ phong kiến sở tại.
Không còn cách nào khác hơn, họ tự an ủi động viên mình,
107
