Page 172 - Danh Nhân Đất Việt

huyện. Đên năm mười ba tuổi, ông đã thành thạo
các thể văn cử tử như: thơ, phú, kinh nghĩa... Tài

giỏi như vậy nhưng con đường thi cử của ông lận
đận vô cùng. Phải sáu lần thi Hương mối đậu Giải
nguyên. Nên đốĩ với người cùng cảnh ngộ, Phan

Bội Châu có lòng thông cảm sâu sắc.
Bấy giờ có Trần Quý Cáp, quê ở Quảng Nam,
rất ham học, là một trong nám người học trò giỏi

nổi tiếng ở đất Quảng hồi ấy. Nhà Trần Quý Cáp
nghèo, thuở bé phải mượn sách đọc nhò, về sau
phải dạy học thêm mới có tiền để nuôi mẹ và ăn

học. Học trò của ông có nhiều người thành đạt,
song bản thân ông lại lận đận, thi bôn khoa mới
đỗ tú tài. Khoa Quý Mão đời vua Thành Thái
(1903), ông vào trường nhất, trường nhì đều đạt
loại ưu cả, nhưng đến trường ba thì lại trượt. Lúc

ấy Phan Bội Châu đã đậu Giải nguyên rồi, thấy
cảnh ngộ của bạn sao mà giông mình đến vậy,
mới tìm đến thăm . Trong lúc đàm đạo về thời thế,

văn chương, Phan Bội Châu thấy Trần Quý Cáp
là người có khí tiết, tính tình cương trực, khẳng
khái, có lòng yêu nước thương dân nên tặng bạn
một bài thơ như sau:

Ngã tích như quân lệ âm thủy,
Quân kim đối ngã cưỡng khai mi

tthÂn 1 /ỉệ t 173