Page 11 - Danh Nhân Đất Việt
P. 11
cử ra tiếp sứ. Đôn viết vào một mảnh giấy đỏ bốn
chữ "Phỉ xa bất đông" (không phải chữ xa (xe) cũng
không phải chữ đông (phía đông)) rồi đưa sứ xem.
Sứ đứng dậy vái bốh vái, rồi lấy áo cầu giả lại, tỏ
lòng hết sức khâm phục tài trí của người Nam. Bấy
giò vua chúa, quần thần nhà Lê mới biết đó là đô"
mẹo. Chữ viết không ra chữ xa mà cũng chẳng ra
chữ đông, là trích thơ của Mao Khưu trong Kinh
Thứ. Hồ cừu mông nhung, phỉ xa hất đông. Nghĩa
là: "Áo hồ cừu rách rưối, chẳng phải là không có xe
mà không sang phía đông". Sứ Thanh muốh nói là
mình không có áo đại lễ nên không dám đến. cả
một câu mà thu gọn vào có một chữ, chỉ một chữ
mà thay thế đủ lòi lẽ của cả một bức thư, triều
đình xôn xao khen kẻ đô" mười phần thì lại càng
phục người giải trăm phần.
3. Trước tác đề lại
Lê Quý Đôn để lại cho đời nhiều công trình
nghiên cứu có giá trị, như Đại Việt thông sử (Bộ sử
thông suốt cổ kim về nước Đại Việt), Phủ biên tạp
lục (Ghi chép tản mạn trong khi đi vỗ yên vùng
biên), Thư kinh diễn nghĩa (Diễn nghĩa Kinh thi),
12