Page 129 - Chăm Sóc Sức Khoẻ Bằng Y Học Cổ Truyền

- ức can: Dùng cho trường hợp can khí, vì có
biểu hiện xung nghịch cho nên cần phải ức chế.
Nên gọi là ức.
- Thanh can, lương can: Can nhiệt nội uất, can
hỏa nội xung phải dùng các thuổc mát đê thanh
cho nên gọi là thanh, lương.

- Tả can: Can hỏa thượng xung: dựa trên cơ sở
thanh can gia thêm các thuốc khổ hàn đê tả can.
Cho nên gọi là tả.

- Ôn can: Hàn uất tổn thương can, nên dùng
thuốc ôn đê tân tán. Vì dương khí của tạng can bất
túc phải dùng phép ôn dưỡng đê hỗ trợ cho khí
trường sinh thăng phát, cho nên gọi là ôn.
Ngoài ra trong quá trình diễn biến của bệnh
can có các hiện tượng như can phong, can khí, can
hỏa, can dương... Khi điều trị cần phải chú ý đến
giai đoạn của bệnh vậy còn có những phép điều trị
dưới đây:
- Sơ khí, lý khí, điều khí, thư khí: Can khí nên
sơ sướng điều đạt. Không kê là hoành nghịch hay
uất kết, cần phải điều lý cơ năng làm cho can thư
sướng. Cho nên gọi là sơ, lý, điều, thư. Nó có ý
nghĩa giông như bình can, tiết can, sơ can.
- Thanh nhiệt, thanh hỏa: Bệnh nhẹ do nhiệt,
bệnh nặng do hỏa, các chứng hư nhiệt, và hư hỏa -
đều dùng vị hàn lương đê thanh, cho nên gọi là
thanh. Nó có ý nghĩa giông như bình can.

130