Page 9 - Các Vị Vua Triều Lý

ruộng, theo đó ruộng cầm đợi trong 20 năm được chuộc;
tranh nhau ruộng đất trong vòng 5 năm hay 10 năm thì
được quyền kiện. Ruộng đã bán có khế ước thì không
được chuộc, ai trái lệnh sẽ bị đánh 80 trượng. Nếu khi
tranh chấp ruộng ao mà dùng binh khí đánh người gây
tử thương cũng bị xử đánh 80 trượng, bị tội đồ và phải
trả ruộng cho người bị tử thương về cơ bản, pháp luật
bảo vệ nguồn thu nhập của triều đình, dân đinh là sức
lao động chủ yếu mà triều đình sử dụng. Vì thế, khi
tuyển lính để bổ sung cho cấm quân phải chọn những
hộ lớn là những hộ nhiều người, không được lấy người
cô độc. Ai làm trái sẽ bị trị tội.
Pháp luật thời kỳ này phản ánh rõ sự phân biệt đẳng
cấp xã hội. Quý tộc quan lại được hưởng đặc quyền, từ
trang phục, nhà cửa cũng có sự phân biệt giữa vua quan
và dân Chẳng hạn, không được chế các đồ dùng kiểu
nhà quan mang ra bán cho nhà dân. Con cái nhà dân
không được bắt chước theo cách trang sức trong cung.
Nô tỳ là tầng lớp thấp kém nhất, không được lấy con gái
nhà dân. Tư nô không được xem mình như cấm quân
xăm mình rồng, người nào phạm tội sẽ bị sung công. Nô
tỳ nhà vương hầu và các quan lại không được cậy thế
đánh đập quân dân, nếu phạm tội thì chủ nô phải tội đồ,
còn nô bộc bị sung công.
Thể lệ thu thuế cũng được định rõ: các quan lại thu
thuế của dân, ngoài khoản phải nộp cho triều đình,
được thu riêng một phần gọi là "hoành đầu". Những
người thu quá số sẽ bị ghép vào tội ăn trộm. Nhân dân ai