Page 111 - Các Vị Vua Triều Lý

triển đất nước. Nhờ vậy mà quân đội nhà Lý đủ sức
"phá Tống, bình Chiêm"...
Sử cũ còn chép rằng,chính Ỷ Lan đã phát tiền ở kho
nội phủ để chuộc con gái nhà nghèo bị bán do ở đợ, đem
h gả cho những người đàn ông góa vợ. Và trước khi mất
mấy tháng, bà còn đề xuất lệnh cấm trộm trâu và giết
trâu bừa bãi.
về già, Ỷ Lan càng để tâm làm việc thiện, xây chùa
và nghiên cứu về đạo Phật. Theo một số tài liệu, bà đã
cho xây cất 150 chùa, đền.
Sử sách ghi chép, Ỷ Lan đã làm được hai việc nổi bật
là "chuộc người" và "đề xuất lệnh cấm trộm trâu và giết
trâu bừa bãi". Việc thứ nhất, được sử thần Ngô Sĩ Liên
khen là; "Thái hậu đổi đời cho họ, cũng là việc làm chân
chính vậy". Còn việc thứ hai khiến nhiều người dân càng
kính trọng và biết ơn bà, bởi "con trâu là đầu cơ nghiệp".
Tuy nhiên, đã có một vết đen trong cuộc đời bà, đó
là việc bà ban lệnh giết Thái hậu Thượng Dương và 72
(có tài liệu ghi 76) cung nữ. Tục truyền bà rất hối về việc
này nên đã làm nhiều chùa Phật để sám hối, rửa oan.

Theo sử sách và thần tích xã Dương Xá, Ỷ Lan tên
thật là Lê Thị Yến Loan, có nơi lại gọi là Khiết (Tấm hoặc
Cám). Đây là một nhân vật lịch sử còn có vấn đề tồn
nghi. Những điều bà làm được khi thay vua nhiếp
chính, cứu đói cho người nghèo, ban lệnh cấm giết trâu
bò đã tạo nên một "hậu phương" vững chắc giúp Lý