Page 110 - Các Vị Vua Triều Lý

Tục truyền vua Lý Thánh Tông cúng khấn cầu tự
chưa thấy hiệu nghiệm, mới đi chơi khắp chùa quán. Xa
giá đi đến đâu, con trai con gái đổ xô đến xem không
ngớt, duy có một người con gái hái dâu cứ đứng tựa
trong bụi cỏ lan. Vua trông thấy, gọi đưa vào cung, được
vua yêu phong làm Ỷ Lan phu nhân.
Khi vua Lý Thánh Tông đem quân đi đánh Chiêm
Thành, nhà vua đã trao quyền điều khiển chính sự ở triều
đình cho Ỷ Lan. Tương truyền, vua đánh mãi không
được, bèn "đem quân về đến châu Cư Liên (Tiên Lữ,
Hưng Yên). Nghe tin Ỷ Lan giúp việc nội trị, lòng dân
cảm hóa hòa hợp, trong cõi vững vàng, vua nói: "Nguyên
phi là đàn bà còn làm được như thế, ta là nam nhi lại
chẳng được việc gì hay sao!". Bèn quay lại đánh nữa, bắt
được vua nước ấy là Chế Củ và 5 vạn người dân. Sau, Chế
Củ xin đem đất ba châu: Địa Lý, Ma Linh, Bố Chính (tức
vùng Quảng Bình và Quảng Trị) để chuộc tội.

Khi Lý Thánh Tông lâm bệnh nặng rồi mất' Lý Càn
Đức - con Ỷ Lan mới 6 tuổi được đưa lên nối ngôi, tức Lý
Nhân Tông. Nhà vua tôn mẹ đẻ Ỷ Lan làm Hoàng thái
phi, tôn mẹ đích Thượng Dương làm Hoàng thái hậu, để
Thái hậu Thượng Dương cùng dự việc triều chín, có Thái
sư Lý Đạo Thành giúp đỡ phò tá.

Sau đó, một cuộc xung đột nội bộ đã xảy ra trong
chốn cung đình. Kết cục, Ỷ Lan đoạt được quyền nhiếp
chính, trở thành Hoàng thái hậu. Bà đã cho vời Lý Đạo
Thành về triều, trao chức Thái phó bình chương quân
quốc trọng sự, cùng với Lý Thường Kiệt ổn định và phát