Page 151 - Các Đại Công Thần Trong Lich Sử Việt Nam

152 Tủ sách 'Việt Nam - dắt nước, con người' ..

TỂ TƯỚNG NGUYỄN VĂN GIAI
VỚI ĐỀN ĐỒNG CÓ VÀ LÀNG ĐAN NÊ

(THO) - Nguyễn Văn Giai (1553 - IÓ28) lá Tam nguyên
Hoáng giáp, từng giữ chức Tể tướng, tước Thái bảo, Quận công,
lá vị khai quốc công thần thời Lê Trung hưng, ông nổi tiếng
chính trụx:, biết giữ nghiêm pháp luật triều đinh, đồng thời cũng
lá nhà thơ thời Lê - Trịnh.
Ồng sinh vào đêm 22 tháng Chạp năm Giáp Dần, tức ngày
14-1-1553, là nguừi thôn Phù Lưu Trường, huyện Can Lộc, phủ
Đức Quang, trấn Nghệ An (nay là xã ích Hậu, huyện Lộc Hà, tỉnh
Hà Tĩnh). Xuất thân trong một gia đình có tổ tiên từng nhiều đời
đỗ đạt nhưng đến đòi người bố Nguyễn Văn Củng thì chi là một
khóa sinh nghèo. Vốn có sức khỏe bẩm sinh, Nguyễn Văn Giai
vừa làm đủ các nghề khó nhọc vừa theo học. Khi đã có vốn chữ
nghĩa lớn ở mảnh đất giàu truyền thống hiếu học, ông tìm đường
ra xứ Bắc, làm thuê để tiếp tục học ở Thăng Long, ông học rất
thông minh, nổi tiếng về thơ Nôm và tài ứng đối.
Năm 1579, khi triều đình mở khoa thi ớ Thanh Hóa, ông
ra thi và đỗ Giải nguyên.
Tháng 8-1580, nhà Hậu Lê mở khoa thi Hội đầu tiên ở Vạn
Lại (Thọ Xuân), ông đi thi tiếp, đỗ Hội nguyên (Đệ nhị giáp tiến sĩ
xuất thân), rồi vào thi Đình đỗ luôn Đình nguyên Nhị giáp Tiến
sĩ. Ông là vị Tam nguyên đầu tiên của thòi Lê Trung hưng.
Ông là tham mưu đắc lực cho Trịnh Tùng trong việc đánh
bại nhà Mạc, chiếm kinh thành Thăng Long năm 1592. ông
còn giúp Trịnh Tùng (lẹp nhiều tình huống biến loạn với nhà
Mạc, được thăng là Thiếu úy, Thái bảo, là người có công đầu
lúc bấy giờ.