Page 527 - Bản Sắc Văn Hóa Việt Nam

ước, khoán lệ là cái không có ở Trung Quốc). Cho
nên dủ không có dân luật, anh ta vẫn thấy mình
có thân phận. Thân phận này mất hẳn khi anh ta
ra thành thị kiếm sống, phải sống giữa những người
xa lạ. Không ai đếm xỉa tới gia thế, họ hàng, bà
con của anh ta. Đe bổ cứu tình trạng này phải có
dân luật. Dĩ nhiên dân luật thòi Pháp thuộc không
thể so sánh với dân luật Hy Lạp, La Mã, vá các
nước châu Au từ sau cách mạng, mà tiêu biêu là
bộ luật Na-pô-lê-ông có uy tín thế giới, bởi vì cái
gọi là dân luật là để củng cố thân phận nô lệ của
anh ta.
Trong thời gian tiến hành kháng chiến có sự
chậm trễ trong việc xây dựng dân luật. Tuy có hiến
pháp khẳng định quyền bình đẳng giứ mọi người,
quyền bầu cử, ứng cử, quyền nam nữ bình đẳng...
nhưng khi toàn dân đến cái mạng của mình còn
chưa nghĩ đến thì dù có thiếu dân luật cũng không
gây trỏ ngại.

Trong tình trạng hiện nay, khi trở lại hòa bình,
lại mở cửa, khi háng triệu, hànậ chục triệu người
rời khỏi nônạ thôn, tình trạng cần đến dân luật là
tình trạng sống còn. Người dân rời khỏi thành thị
nói chung sống lương thiện cho nên họ không quan
tâm mấy tới hình luật, họ không có ruộng đất cho
nên bộ luật ít ảnh hưởng đến họ. Nhưng nếu không
có dân luật họ sẽ không có thân phận. Họ cần phải
giết họ có thể làm được những gì, được những ai,
những cơ quan nào che chở trong cuộc đời lao động
của họ, những hình thức lao động nào là được khuyên
khích, nâng đỡ. Có thế mới xứng đáng vối cái thân

529