Page 436 - Bản Sắc Văn Hóa Việt Nam

đều nhìn cách mạng là một bộ phận tạo thành nhân
cách con người, một bộ phận của văn hóa. Lưu Thiếu
Kỳ có viết "Cách tu dưỡng của người cộng s ả n Một
người phương Tây đòi hỏi cái gì? Một hệ thống lý
luận chặt chẽ có thể giúp tôi hành động. Còn đời
tư người viết như thế nào là chuyện không quan
trọng. Rousseau về mặt nhân cách là dưới mức trung
bình. Neu ông ấy sống ở phương Đông thì dù cho
có hay đến mấy người phương Đông cũng chẳng theo.
Nhưng vì ông ta ở phương Tây cho nên trở thành
một nhà tư tưởng vĩ đại, người thầy của Cách mạng
1789. Con người nhân cách luận đánh giá người
khác theo nhân cách, không phải theo lý thuyết hay
theo quyền lợi kinh tế. Cho nên trong bức thư viết
cho Pêtrốp, người của Quốc tế cộng sản phụ trách
phương Đông, Nguyễn nhắc nhở cách nhìn của người
phương Đông: "một tấm gương tốt có giá trị hơn
trâm bài lý luận". Ngay cả khi đánh giá Lênin,
Nguyễn cũng nhìn ở nhân cách, cho nên nó khác
xa các lời đánh giá của phương Tây. Trong bài "Lênin
và các dân tộc phương Đông", Nguyễn viết:

"Không phải chỉ thiên tài của Người mà chính
tính coi khinh sự xa hoa, tinh thần yêu lao động,
đời tư trong sáng, nếp sống giản dị, tóm lại là đạo
đức vĩ đại và cao đẹp của người thầy, đã ảnh hưởng
lớn lao tới các dân tộc châu Á và đã khiến cho trái
tim họ hướng về Người không gì ngân cản nổi.

Quen bị đối xử như những kẻ lạc hậu thấp hèn,
các dân tộc phương Đông đã coi Lênin là hiện thân

438