Page 321 - AllbertEstens
P. 321
Công thức bước sóng de Broglie tường minh này đã được
viết lần đầu tiên trong luận án, ỏ chương về cơ học thông kê ở đó
tác giả tính xung lượng của các phân tử tạo ra các sóng đứng
trong một hộp kín.
Các thành viên của Hội đồng xét duyệt luận án của de
Broglie gồm có Jean Perrin, Paul Langevin, Elie J. Cartan và
Charles Maugin. Thành viên sau cùng, một nhà tinh thể học,
trong cuốn sách tôn vinh de Broglie năm ông 60 tuổi, năm 1952,
đã kể lại tâm trạng của mình lúc đó như sau [1 ]: "Ngày nay, tôi
thấy khó có thể hiểu được trạng thái tư tưởng của tôi [năm 1924]
khi tôi chấp nhận cách giải thích các sự kiện mà không tin vào
thực tại vật lý của các thực thể [tức là sóng vật chất] đã tạo ra
cách giải thích đó".
Luận án của de Broglie đã kích động mạnh mẽ các thành
viên của Hội đồng xét duyệt, nhưng người ta củng khó có thể tin
vào giả thuyết nêu ra trong luận án. Riêng Langevin đã gửi cho
Einstein một bản sao luận án. Nhà vật lý lớn này đã nhiệt tình
• f l • * / * / *
tiếp đón các ý tưởng của de Broglie. Bản thân ông đang tìm cách
thuyết phục các đồng nghiệp vể tính nhị nguyên sóng - hạt của
photon. Ông rất thích những lập luận về đối xứng trong vật lý
học, mà lý thuyết của de Broglie thì nêu lên sự đối xứng giữa
photon và các hạt vật chất. Ông viết cho Langevin rằng de
Broglie đã "vén lên được một góc của tăm màn lớn" và ông loan
báo cho mọi người về tầm quan trọng của công trình này.
Vào thời gian này (mùa hè năm 1924), Einstein đã nhận
được công trình của Satyandra Nath Bose ở Đại học Dacca (Ân
Độ) trong đó công thức Planck được suy ra trên cơ sở tính toán
thông kê về số' những phân bổ khả dĩ của các photon trong các ô
của không gian pha. Ông đã dịch công trình này sang tiếng Đức
và công bô' trên tạp chí "Zeitschrift für Physik" vởi nhận xét
đánh giá cao. Các nghiên cứu của ông trong thời gian này (cho
