Page 3 - Việt Sử Kỷ Yếu

LỜI NÓI ĐẦU
Tập sách này khởi nguyên từ quá trình tìm tài liệu để viết lại
tập gia phả họ nhà, nhân đó tôi đã soạn nên được bộ sách Thuyết
Trần**’ (nói về nhà Trần) là sách chép lịch sử triều đại nhà Trần.
Thòi xưa, Quốc sử quán là một cơ quan của nhà nước. Người
viết sử không khỏi tư vị các vua chúa và các người cầm quyền
chính. Chỉ có dòng vua ở ngôi mới là chính thông. Bất cứ ai chôhg
đôi đều bị coi là giặc cả, dù không làm gì tàn dân, hại nước. Đến
sử mới ngày nay, có tác giả không ưa chế độ quân chủ chuyên chế,
lại cứ thấy vua chúa là đả kích, gọi hết thảy các vụ nổi dậy chông
đối chính quyền phong kiến là khởi nghĩa, kể luôn cả người phản
bội dân tộc, như Thân Lợi, Vũ Công Tuấn. Đây là hai thái cực,
tưởng nên tránh cả.
Lịch sử quốc gia dân tộc không phải chỉ là gia phả các dòng
vua chúa, mà phải nói nhiều về đời sống của quảng đại quần
chúng qua các thòi đại. Sử cũ thường chép đến cả gia đình các
lãnh tụ quốc gia, mà chép được rất ít về tình hình xã hội, kinh tế
văn hoá.
Hầu hết các người viết sử Đông cũng như Tây, Nam như Bắc,
xưa cũng như nay, đều có tật chung là chủ quan, phô trương quá
mức những cái hay cái tốt, che đậy mọi cái yếu kém. Kính yêu ai
thì phóng đại thêm công nghiệp, không ưa ai thì chê luôn cả tông
chi, họ hàng cùng là thân thuộc. Ngột Lương Hợp Đài kéo quân
sang đánh ta vào tháng chạp âm lịch năm 1257, giữa mùa đông
hàn lạnh lẽo mà Bắc sử chép quân Mông cổ không quen chịu được
khí hậu nóng nực xứ ta nên bị đau ốm, phải rút sớm về nước. (Sử
gia Trần Trọng Kim vô tình cũng lầm theo). Quân đội Hồ Quý Ly
từng chốhg cự lại quân Minh rất kịch liệt - theo Đại Việt sử ký
toàn thư - mà các tập sử khác lại thường bỏ qua không nói đến.
Học giả Trần Trọng Kim viết Việt Nam sử lược khoảng năm
1920, dưới thòi Pháp thuộc và họ Nguyễn còn ở ngôi nên dù táo
bạo kê nhà Tây Sơn là chính thông, khen vua Quang Trung là anh
hùng cứu quốc, mà vẫn còn dè dặt khi bình phẩm các vua triều

(•) Trần Xuân Sinh, Thuyết Trần, NXB Hải Phòng, 2003, 535 tr.