Page 13 - Văn Hóa Ứng Xử Việt Nam Hiện Nay

IMguyén Thanh Tuấn

của môi trường sông nhưng khi trở thành văn hóa lôi sông
thì cùng vói truyền thống văn hóa có thể biến cải môi
trường tự nhiên sao cho thích hỢp với hệ thống các nhu cầu

sống của con người. Định nghĩa này cũng thuộc khuynh
hướng thứ ba như phân tích ở trên, ưu điểm của nó là ở
chỗ trong khi làm sáng rõ được mốì quan hệ biện chứng
giữa lối sông và môi trường đã chỉ ra đưọc vai trò tích cực
của văn hóa lốì sống.

Trong những năm gần đây, ngoài một số công trình
liên quan đến văn hóa lốì sống, như bàn luận về lốĩ sống,

nếp sống, đạo đức chuẩn giá trị xã hội thì cũng có một vài
công trình nghiên cứu văn hóa ứng xử.
Trước hết, trong công trình "Cơ sở văn hóa Việt

Nam", Trần Ngọc Thêm không trình bày một định nghĩa
về văn hóa ứng xử, nhưng đã xác định nội hàm của khái
niệm này. Tác giả cho rằng, các cộng đồng chủ thể văn hóa
tồn tại trong quan hệ với hai loại môi trường (các dân tộc,
quốc gia láng giềng...). Vối mỗi loại môi trường đều có cách

thức xử thế phù hỢp là: tận dụng môi trường (tác động tích
cực) và ứng phó với môi trường (tác động tiêu cực)^^\ Đốì
vói môi trường tự nhiên, việc ăn uống là tận dụng, còn
mặc, ỏ, đi lại là ứng phó. Đối với môi trường xã hội - tác giả

Trần Ngọc Thêm, Cơ sở văn hóa Việt Nam, Nxb Giáo dục, 1999, tái bản lán
thứ 2, tr.16-17.

14